Luận án Nghiên cứu vai trò chẩn đoán của ima (Ischemia Modified Albumin) huyết thanh phối hợp với hs-TROPONIN T ở bệnh nhân hội chứng vành cấp

Nội dung tài liệu: Luận án Nghiên cứu vai trò chẩn đoán của ima (Ischemia Modified Albumin) huyết thanh phối hợp với hs-TROPONIN T ở bệnh nhân hội chứng vành cấp

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC PHẠM QUANG TUẤN NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CHẨN ĐOÁN CỦA IMA (Ischemia Modified Albumin) HUYẾT THANH PHỐI HỢP VỚI hs-TROPONIN T Ở BỆNH NHÂN HỘI CHỨNG VÀNH CẤP LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC HUẾ - 2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC PHẠM QUANG TUẤN NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CHẨN ĐOÁN SỚM CỦA IMA (Ischemia Modified Albumin) HUYẾT THANH PHỐI HỢP VỚI hs-TROPONIN T Ở BỆNH NHÂN HỘI CHỨNG VÀNH CẤP CHUYÊN NGÀNH: NỘI KHOA Mã số: 9 72 01 07 LUẬN ÁN TIẾN SỸ Y HỌC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN TÁ ĐÔNG GS.TS. HUỲNH VĂN MINH HUẾ - 2019
3. Lời Cám Ơn Để hoàn thành luận án này, tôi chân thành cảm ơn: Ban Giám Đốc Đại Học Huế, Ban Giám Hiệu Trường Đại Học Y Dược Huế, Ban Giám Đốc Bệnh Viện Trung Ương Huế, đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện nghiên cứu sinh tại Đại Học Huế. Ban Sau Đại Học - Đại Học Huế, Phòng Đào tạo sau đại học, Trường Đại Học Y Dược Huế, Ban Chủ nhiệm Bộ môn Nội Trường Đại Học Y Dược Huế, Ban Chủ nhiệm khoa Cấp cứu Tim mạch- Can Thiệp, khoa Nội Tim mạch, khoa Sinh hóa và Bệnh Viện Trung Ương Huế, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được thực hiện luận án này. GS.TS. Cao Ngọc Thành, nguyên hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược Huế và Ban Giám Hiệu đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập nghiên cứu và thực hiện luận án. GS.TS. Bùi Đức Phú, nguyên Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế, GS.TS Phạm Như Hiệp Giám đốc Bệnh viện Trung ương Huế đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập nghiên cứu và thực hiện luận án. GS.TS. Hoàng Khánh, nguyên Trưởng phòng Đào tạo sau đại học, PGS.TS Hoàng Bùi Bảo Trưởng phòng Đào tạo sau đại học Trường Đại học Y Dược Huế, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và hướng dẫn cho tôi trong quá trình học tập nghiên cứu. TS. Nguyễn Cửu Lợi, Trưởng khoa Cấp cứu Tim mạch- Can thiệp, Ban chủ nhiệm cùng toàn thể nhân viên khoa Cấp cứu Tim mạch-Can thiệp Bệnh viện Trung ương Huế, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu. BSCK2 Lê Thị Yến, nguyên Trưởng khoa Nội Tim mạch, Ban chủ nhiệm khoa Nội Tim mạch cùng toàn thể nhân viên khoa Nội Tim mạch đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu. GS.TS. Huỳnh Văn Minh, nguyên Trưởng Bộ môn Nội, Phó Giám đốc Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế đã luôn quan tâm, giúp
4. đỡ, là người trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo và dành nhiều công sức giúp tôi hoàn thành luận án này. PGS.TS Nguyễn Tá Đông, Phó giám đốc Trung tâm Tim mạch, Trưởng khoa Nội Tim mạch - Bệnh viện Trung ương Huế đã luôn quan tâm, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện và là người trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo, và dành nhiều công sức giúp tôi hoàn thành luận án này. PGS.TS. Trần Văn Huy, Trưởng Bộ môn Nội, Trường Đại học Y Dược Huế đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi để hoàn thành công tác học tập và nghiên cứu. BSCK2 Lê Thị Phương Anh, nguyên Trưởng khoa Sinh hóa, Ban chủ nhiệm khoa Sinh hóa cùng toàn thể nhân viên khoa khoa Sinh hóa đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp đỡ cho tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu. PGS.TS. Nguyễn Hoàng Lan, ThS.BS.GVC Nguyễn Văn Hòa, cùng tập thể nhân viên đơn vị tư vấn và phân tích số liệu đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong việc hoàn thành số liệu luận án. Quý Thầy, Cô giáo trong Bộ môn Nội Trường Đại Học Y Dược Huế, Quý đồng nghiệp đã tận tình động viên, giúp đỡ cho tôi để hoàn thành luận án. Thư viện trường Đại học Y Dược Huế, đã tạo điều kiện giúp đỡ nhiều tài liệu và thông tin quý giá phục vụ cho nghiên cứu. Xin chân thành cám ơn Quý bệnh nhân, các người tình nguyện đã cho tôi lấy mẫu nghiệm để nghiên cứu, hoàn thành luận án này. Một phần không nhỏ của thành công luận án là nhờ sự giúp đỡ, động viên của vợ, các con, cha mẹ, anh chị em, bạn bè, đồng nghiệp gần xa đã sẵn sàng tạo mọi điều kiện thuận lợi, dành cho tôi sự ủng hộ nhiệt tình trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Xin gửi đến tất cả mọi người với lòng biết ơn vô hạn. Huế, ngày.......tháng......năm 2019 Tác giả luận án Phạm Quang Tuấn
5. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác, có gì sai sót tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tác giả luận án Phạm Quang Tuấn
6. MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................................. 1 Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 4 1.1. Định nghĩa hội chứng vành cấp .............................................................. 4 1.2. Giải phẫu hệ động mạch vành ................................................................. 4 1.3. Xơ vữa động mạch và sinh lý bệnh hội chứng vành cấp ........................ 6 1.4. Các chất chỉ điểm sinh học trong hội chứng vành cấp ......................... 15 1.5. Các nghiên cứu liên quan ...................................................................... 27 Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............. 31 2.1. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 31 2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 33 2.3. Sơ đồ nghiên cứu .................................................................................. 53 Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................ 54 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu .......................................... 54 3.2. Biến đổi nồng độ IMA, hs-TnT huyết thanh và giá trị chẩn đoán ở bệnh nhân hội chứng vành cấp. ............................................................................ 60 3.3. Mối liên quan giữa nồng độ IMA, hs-TnT huyết thanh với mức độ tổn thương động mạch vành và với các biến cố tim mạch ở bệnh nhân hội chứng vành cấp ............................................................................................ 74 Chƣơng 4. BÀN LUẬN ................................................................................. 88 4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu .......................................... 88 4.2. Biến đổi nồng độ IMA, hs-TnT huyết thanh và giá trị chẩn đoán ở bệnh nhân hội chứng vành cấp. ............................................................................ 98 4.3. Mối liên quan giữa nồng độ IMA, hs-TnT huyết thanh với mức độ tổn thương động mạch vành và với các biến cố tim mạch ở bệnh nhân hội chứng vành cấp .......................................................................................... 117
7. KẾT LUẬN .................................................................................................. 127 KIẾN NGHỊ ................................................................................................. 129 HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
8. CÁC CHỮ VIẾT TẮT ACC : American College of Cardiology Trường môn Tim mạch Hoa Kỳ AHA : American Heart Association Hội Tim mạch Hoa Kỳ AUC : Area Under the Curve Diện tích dưới đường biểu diễn BN : Bệnh nhân CI : Confidence Interval: (KTC) Khoảng tin cậy CK-MB : Creatine kinase-myocardial band DSA : Digital subtraction angiography Chụp mạch số hóa xóa nền ĐM : Động mạch ĐMLTT : Động mạch lien thất trước ĐMM : Động mạch mũ ĐMV : Động mạch vành ĐMVP : Động mạch vành phải ĐTĐ : Đái tháo đường ĐTN : Đau thắt ngực ĐTNKÔĐ : Đau thắt ngực không ổn định ECG : Electrocardiography: Điện tâm đồ HA : Huyết áp HATTh : Huyết áp tâm thu HATTr : Huyết áp tâm trương HCVC : Hội chứng vành cấp HCVCKSTCL : Hội chứng vành cấp không ST chênh lên HCVCSTCL : Hội chứng vành cấp ST chênh lên
9. Hs-cTnT : High-sensitivity Troponin T Troponin T độ nhạy cao HTMVN : Hội Tim mạch Việt Nam IMA : Ischemia_Modified Albumin Albumin bị biến đổi do thiếu máu cục bộ LVEF : Left Ventricular Ejection Fraction Phân suất tống máu thất trái NCEP-ATP III : National Cholesterol Education Program - Adult Treatment Panel III Chương trình Giáo dục Quốc gia về Cholesterol- Bảng điều trị dành cho người lớn lần thứ III. NMCT : Nhồi máu cơ tim NMCTKSTCL : Nhồi máu cơ tim không ST chênh lên NMCTSTCL : Nhồi máu cơ tim ST chênh lên NYHA : New York Heart Association Hội Tim mạch New York OR : Odds Ratio: Tỉ số nguy cơ RR : Relative Risk: Nguy cơ tương đối TMCB : Thiếu máu cục bộ TnT : Troponin T THA : Tăng huyết áp WHO : Tổ chức Y tế Thế giới XVĐM : Xơ vữa động mạch
10. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Biểu hiện chính của ĐTNKÔĐ ................................................... 13 Bảng 1.2. Đặc điểm lý tưởng của một chất chỉ điểm sinh học tim mạch . .. 16 Bảng 1.3. Giá trị độ nhạy, độ đặc hiệu và dự báo âm tính của các chất chỉ điểm trong HCVC ....................................................................... 30 Bảng 1.4. Độ nhạy và giá trị dự báo âm tính trong chẩn đoán HCVC với khoảng tin cậy 95% ..................................................................... 30 Bảng 2.1. Biểu hiện chính của ĐTNKÔĐ ................................................... 31 Bảng 2.2. Phân độ THA theo Phân Hội THAVN/HTMVN 2015 ............... 34 Bảng 2.3. Tiêu chuẩn béo phì của WHO cho các nước Châu Á ................. 35 Bảng 2.4. Phân độ Killip .............................................................................. 35 Bảng 2.5. Chẩn đoán suy tim ....................................................................... 36 Bảng 2.6. Phân độ suy tim theo NYHA ...................................................... 36 Bảng 2.7. Biểu hiện trên ECG của NMCT .................................................. 38 Bảng 2.8. Vị trí động mạch và hệ số tương ứng .......................................... 44 ảng 2.9. Phân loại rối loạn lipid máu theo NCEP - ATP III (2001) ......... 49 Bảng 3.1. Đặc điểm về tuổi của đối tượng nghiên cứu ............................... 54 Bảng 3.2. Đặc điểm về giới của đối tượng nghiên cứu ............................... 54 Bảng 3.3. Lý do và thời gian nhập viện ....................................................... 55 Bảng 3.4. Xét nghiệm sinh hoá và huyết học của đối tượng nghiên cứu .... 56 Bảng 3.5. Tỷ lệ tổn thương ĐMV ................................................................ 57 Bảng 3.6. Phân bố theo độ hẹp ĐMV .......................................................... 59 Bảng 3.7. Đặc điểm về điểm Gensini .......................................................... 59 Bảng 3.8. Nồng độ các chất chỉ điểm sinh học trong nhóm nghiên cứu ..... 60 Bảng 3.9. Các chất chỉ điểm sinh học trong nhóm HCVCKSTCL và HCVCSTCL ................................................................................ 61