Luận án Phát triển năng lực tổ chức các tình huống kết nối tri thức trong dạy học Hình Học ở Trường Trung học phổ thông

Nội dung tài liệu: Luận án Phát triển năng lực tổ chức các tình huống kết nối tri thức trong dạy học Hình Học ở Trường Trung học phổ thông

1. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHAN THANH HẢI PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC CÁC TÌNH HUỐNG KẾT NỐI TRI THỨC TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2019
2. ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM PHAN THANH HẢI PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC CÁC TÌNH HUỐNG KẾT NỐI TRI THỨC TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC Ở TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG Ngành: Lý luận và Phƣơng pháp dạy học bộ môn Toán Mã số: 9140111 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Đào Tam 2. PGS.TS Cao Thị Hà THÁI NGUYÊN - 2019
3. i LỜI CAM ĐOAN T giả xin m o n y l ng tr nh nghi n ứu ủ ri ng t giả C kết quả nghi n ứu v s liệu n u trong lu n n l ho n to n trung th v hƣ t ng ƣ t giả ng x t họ vị l n n o Thái Nguyên th ng 8 năm 2019 Tác giả Phan Thanh Hải
4. ii LỜI CẢM ƠN Nghi n ứu sinh xin ảm ơn B n Gi m hiệu trƣờng Đại họ Sƣ phạm - Đại họ Thái Nguyên, Phòng Đ o tạo, B n hủ nhiệm khoa Toán, Bộ m n PPDH To n tạo i u kiện ho t i th hiện v ho n th nh hƣơng tr nh nghi n ứu ủ m nh Tôi xin y t l ng iết ơn s u s nh t tới h i th y cô giáo GS.TS Đ o T m và PGS.TS C o Thị H tr tiếp hƣớng n t i trong su t qu tr nh nghi n ứu v ho n thiện lu n n Xin ƣ h n th nh ảm ơn th y gi o, gi o, nh kho họ qu n t m, ộng vi n v nh ng kiến qu u ho nghi n ứu sinh trong qu tr nh l m lu n n T i xin g i lời ảm ơn tới B n Gi m Sở Gi o ụ v Đ o tạo tỉnh Đ k Nông, B n Gi m hiệu v ạn ng nghiệp trƣờng THPT Trƣờng Chinh ộng vi n, v v tạo nhi u i u kiện thu n l i trong su t qu tr nh nghi n ứu Xin ảm ơn gi nh, ạn v ạn ng nghiệp g n x lu n ộng vi n, hi s v gi p t i trong thời gi n họ t p v nghi n ứu Thái Nguyên th ng 8 năm 2019 Tác giả Phan Thanh Hải
5. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii SƠ ĐỒ LUẬN ÁN ........................................................................................... iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN ............................. v DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... vi DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................. viii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. L o họn t i ....................................................................................... 1 2. Mụ í h nghi n ứu ................................................................................. 6 3. Giả thuyết kho họ .................................................................................. 6 4. C u h i nghi n ứu ................................................................................... 7 5. Đ i tƣ ng nghi n ứu ............................................................................... 7 6. Nhiệm vụ nghi n ứu ................................................................................ 7 7. Phạm vi nghi n ứu ................................................................................... 8 8. Phƣơng ph p nghi n ứu........................................................................... 8 9. Nh ng ng g p ủ lu n n .................................................................... 8 10. Nh ng lu n i m kho họ ƣ r ảo vệ ............................................ 9 11. C u tr ủ lu n n .................................................................................. 9 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN....................................................................... 10 1.1. Lị h s v n nghi n ứu li n qu n ............................................ 10 1.1.1. Một s nghi n ứu ở nƣớ ngo i ........................................................ 10 1.1.2. Một s nghi n ứu trong nƣớ ............................................................ 14 1.2. C thu t ng v kh i niệm ơ ản ..................................................... 15 1.2.1. Năng l , năng l t hứ ................................................................. 15
6. iv 1.2.2. Kh i niệm v trí tuệ, t m t i trí tuệ, u tr ủ hoạt ộng t m t i trí tuệ ................................................................................................... 18 1.3. Một s qu n i m v hoạt ộng KNTT trong ạy họ to n ............... 21 1.3.1. Kết n i tri thứ theo qu n i m triết họ ............................................ 21 1.3.2. Kết n i tri thứ theo qu n i m t m l họ ........................................ 25 1.3.3. Kết n i tri thứ theo qu n i m ủ l lu n ạy họ .......................... 30 1.3.4. Qu n niệm v kết n i tri thứ v một s v n li n qu n ................. 41 1.3.5. M i li n hệ gi tƣ uy v hoạt ộng KNTT, v i tr ủ m i li n hệ n y trong ạy họ to n ................................................................... 51 1.3.6. T nh hu ng ạy họ , t nh hu ng KNTT ............................................. 56 1.3.7. Năng l t hứ t nh hu ng KNTT ................................................... 60 1.4. Kết lu n hƣơng 1 ............................................................................... 66 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG VỀ NĂNG LỰC TỔ CHỨC CÁC TÌNH HUỐNG KẾT NỐI TRI THỨC TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC Ở TRƢỜNG THPT................................................................. 68 2.1. Mụ í h khảo s t ............................................................................... 68 2.2. Đ i tƣ ng khảo s t .............................................................................. 68 2.2.1. Đ i với gi o vi n ................................................................................. 68 2.2.2. Đ i với HS .......................................................................................... 69 2.3. Nội ung khảo s t ............................................................................... 69 2.3.1. Đ i với gi o vi n ................................................................................. 69 2.3.2. Đ i với HS .......................................................................................... 69 2.4. C ng ụ khảo s t ................................................................................. 69 2.5. T hứ khảo s t ................................................................................. 69 2.6. Đ nh gi th trạng ............................................................................. 70 2.6.1. Đ i với gi o vi n ................................................................................. 71 2.6.2. Đ i với HS .......................................................................................... 88 2.7. Kết lu n hƣơng 2 ............................................................................. 100
7. v Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC CÁC TÌNH HUỐNG KẾT NỐI TRI THỨC TRONG DẠY HỌC HÌNH HỌC Ở TRƢỜNG THPT ................... 102 3.1. Một s ịnh hƣớng sƣ phạm l m ơ sở ho việ x ịnh nh m iện ph p ph t tri n năng l t hứ t nh hu ng KNTT trong ạy họ h nh họ ở trƣờng THPT ................................ 102 3.2. Logi kho họ ủ iện ph p .................................................... 103 3.2.1. C hoạt ộng then h t ủ GV g n với năng l th nh t ủ năng l t hứ t nh hu ng KNTT trong ạy họ ph t hiện ịnh lí, quy lu t, quy t h nh họ ............................................. 103 3.2.2. Ý nghĩ ủ hoạt ộng i với việ ph t tri n th nh t ủ năng l t hứ t nh hu ng KNTT trong ạy họ h nh họ ở trƣờng THPT ..................................................................................... 104 3.2.3. V i tr ủ hoạt ộng t hứ t nh hu ng KNTT ủ GV i với hoạt ộng KNTT ủ HS ...................................................... 105 3.3. C nh m iện ph p .......................................................................... 106 3.3.1. Nh m iện ph p 1: Hƣớng gi o vi n v o việ ụ th h th h nh hoạt ộng g n với năng l th nh t ủ NL t hứ t nh hu ng KNTT th ng qu kh i th tƣ tƣởng ạy họ to n l ạy họ m i li n hệ ................................................................. 106 3.3.2. Nh m iện ph p 2: Gi o vi n huẩn ị tri thứ v kỹ năng t hứ t nh hu ng KNTT ho HS theo ịnh hƣớng tí h h p một s l thuyết v phƣơng ph p ạy họ tí h v tăng ƣờng hoạt ộng trải nghiệm trong ạy họ h nh họ ở trƣờng THPT ............... 130 3.4. Kết lu n hƣơng 3 ............................................................................. 140 Chƣơng 4. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM .................................................. 142 4.1. Mụ í h th nghiệm ...................................................................... 142 4.2. Y u u th nghiệm ........................................................................ 142
8. vi 4.3. Đ i tƣ ng th nghiệm ..................................................................... 142 4.4. Nội ung th nghiệm ...................................................................... 143 4.5. C h thứ t hứ th nghiệm ........................................................ 143 4.6. Phƣơng ph p nh gi th nghiệm ................................................. 144 4.6.1. Ki m tr t lu n ................................................................................ 144 4.6.2. D giờ, qu n s t trong lớp họ .......................................................... 144 4.6.3. Ph ng v n .......................................................................................... 144 4.6.4. Phƣơng ph p th ng k to n họ ........................................................ 145 4.6.5. X y ng phƣơng ph p v ti u hí nh gi .................................... 145 4.7. Tiến h nh th nghiệm sƣ phạm ....................................................... 146 4.7.1. Đ nh gi kết quả t m hi u gi o vi n v HS trƣớ khi tiến h nh th nghiệm sƣ phạm ........................................................................ 146 4.7.2. Đ nh gi kết quả th nghiệm .......................................................... 149 4.8. Kết lu n hƣơng 4 ............................................................................. 161 KẾT LUẬN .................................................................................................. 163 1 V mặt l lu n ........................................................................................... 163 2 V mặt th tiễn ........................................................................................ 163 NHỮNG CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ................................................................ 165 TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 166 PHẦN PHỤ LỤC
9. iv SƠ ĐỒ LUẬN ÁN ĐẶC ĐIỂM DẠY HỌC HÌNH HỌC Ở TRƢỜNG THPT GV HS ( Nh ng kh khăn, m u thu n, hƣớng ngại, ) TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG DẠY HỌC CỦA GV NL TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG KNTT CÁC NL THÀNH TỐ TÌNH HUỐNG KNTT QUY TRÌNH TỔ CHỨC TÌNH HUỐNG KNTT CÁC ĐỊNH HƢỚNG VÀ BIỆN PHÁP CÁC ĐỊNH HƢỚNG CÁC NHÓM BIỆN PHÁP Định Định Định Định Định Định Định Nh m iện Nh m iện hƣớng hƣớng hƣớng hƣớng hƣớng hƣớng hƣớng pháp1 và các pháp2 và các 1 2 3 4 5 6 7 iện ph p ụ iện ph p ụ th th THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
10. v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN ÁN VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ BDGV : B i ƣ ng gi o vi n BD : B i ƣ ng BĐT : B t ẳng thứ BĐTT : Biến i th ng tin CNTT : C ng nghệ th ng tin ĐC : Đ i hứng GD : Gi o ụ GQVĐ : Giải quyết v n GV : Giáo viên HH : Hình họ HĐ : Hoạt ộng HHKG : H nh họ kh ng gi n HĐNT : Hoạt ộng nh n thứ HS : Họ sinh KNTT : Kết n i tri thứ KP : Khám phá MHHTH : M h nh h to n họ NL : Năng l PPDH : Phƣơng ph p ạy họ kh m ph SGK : Sách giáo khoa SL : S lƣ ng TN : Th nghiệm THCS : Trung họ ơ sở THPT : Trung họ ph th ng TNSP : Th nghiệm sƣ phạm THDH : T nh hu ng ạy họ TL : Tỉ lệ