Luận văn Áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPbank

Nội dung tài liệu: Luận văn Áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPbank

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG VPBANK Ngành: Tài chính – Ngân hàng NGUYỄN THANH TÙNG Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ ÁP DỤNG CÁC QUY ĐỊNH VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG VPBANK Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tên học viên: Nguyễn Thanh Tùng Người hướng dẫn: GS. TS Nguyễn Thị Mơ Hà Nội - 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn “Áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực, được trích dẫn và có tính kế thừa, phát triển từ các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã được công bố, các websites Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và quá trình nghiên cứ thực tiễn. Hà Nội, ngày 03 tháng 07 năm 2020 Họ tên Nguyễn Thanh Tùng i
4. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... 1 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................... v DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ........................................................................ vi TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ ....................................................................... vii MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .............. 6 1.1. Khái niệm và các hình thức cấp tín dụng của ngân hàng thương mại ........ 6 1.1.1. Khái niệm về cấp tín dụng..................................................................... 6 1.1.2. Các hình thức cấp tín dụng .................................................................... 6 1.1.3. Quy trình cấp tín dụng ........................................................................... 8 1.2. Khái niệm về rủi ro và quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại .............................................................................................. 9 1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và nguyên nhân phát sinh rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại ........................................................... 10 1.2.2. Khái niệm, đặc điểm, các biện pháp và quy trình về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng thương mại .......................................... 15 1.3. Nhóm các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại các ngân hàng thương mại ............................................................................................ 24 1.3.1. Lý luận về quy định liên quan đến quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại các ngân hàng thương mại ............................................................ 24 1.3.2. Phân loại các nhóm quy định về quản trị rủi ro .................................. 25 Kết luận Chương 1 .................................................................................................. 37 CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG ÁP DỤNG QUY ĐỊNH QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG VPBANK ........ 38 2.1. Tổng quan về VPBank ................................................................................... 38 2.1.1. Giới thiệu chung về VPBank............................................................... 38 2.1.2. Quá trình hình thành và phát triển ....................................................... 38 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản trị ....................................................................... 39 2.1.4. Hoạt động và kết quả kinh doanh ........................................................ 41 ii
5. 2.2. Thực trạng áp dụng quy định quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank ............................................................................................................... 43 2.2.1. Thực trạng rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank ............... 43 2.2.2. Thực trạng áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank ....................................................................... 45 2.3. Đánh giá chung về áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank ..................................................................... 64 2.3.1. Thành tựu và kết quả ........................................................................... 64 2.3.2. Những hạn chế ..................................................................................... 67 2.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế ............................................................. 70 Kết luận Chương 2 .................................................................................................. 72 CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG VÀ KIẾN NGHỊ CÁC QUY ĐỊNH QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CẤP TÍN DỤNG TẠI VPBANK .................................................................................................................. 73 3.1. Giải pháp tăng cường các quy định quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank ..................................................................................................... 73 3.1.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank .......................................................................... 73 3.1.2. Nhóm giải pháp áp dụng hiệu quả quy định quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank .......................................................................... 74 3.1.3. Nhóm giải pháp tăng cường áp dụng các quy định nội bộ về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank .................................................... 78 3.2. Một số kiến nghị cụ thể đối với Nhà nước và Ngân hàng nhà nước nhằm tăng cường áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank ........................................................................................... 81 3.2.1. Một số kiến nghị đối với Nhà nước nhằm tăng cường áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank .. 81 3.2.2. Một số kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nước nhằm tăng cường áp dụng các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tại Ngân hàng VPBank ........................................................................................................ 84 iii
6. 3.2.3. Một số kiến nghị khác đối với các ngân hàng thương mại trong công tác quản trị rủi ro cấp tín dụng ............................................................................... 88 Kết luận Chương 3 .................................................................................................. 90 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 91 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................. a Phụ lục 1: Một số quy định tại quy định 1636/2014/QĐ-HĐQT của VPBank .... g Phụ lục 2: Một số quy định tại quy định 1029/2015/QĐi-TGĐ của VPBank về phê duyệt tín dụng tại VPBank ................................................................................ n Phụ lục 3: Một số quy định tại Quy định số 36/2014/QĐi-TGĐ ........................... r iv
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nguyên nghĩa tiếng Việt Nguyên nghĩa tiếng Anh CAR Tỷ lệ an toàn vốn Capital adequacy ratio HĐQT Hội đồng quản trị HĐTV Hội đồng thành viên HĐTD Hội đồng tín dụng NPL Nợ xấu Non Performing Loan NHTM Ngân hàng thương mại NHNN Ngân hàng nhà nước QTRR Quản trị rủi ro TCTD Tổ chức tín dụng TSBĐ Tài sản bảo đảm v
8. DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 1.1. Quy trình cấp tín dụng .. 09 Sơ đồ 2.1. Sơ đồ tổ chức của VPBank 40 Bảng 2.1. Tổng tài sản của VPBank giai đoạn 2015 – 2019 . 41 Bảng 2.2. Các chỉ tiêu tổng hợp về kết quả kinh doanh của VPBank . 42 Bảng 2.3. Các chỉ tiêu về chỉ số tài chính ... 43 Bảng 2.4. Dư nợ cấp tín dụng của VPBank từ năm 2015 – 2019 44 Bảng 2.5. Thang điểm xếp hạng tín dụng tại VPBank .. 46 Bảng 2.6.Bảng trích lập dự phòng VPBank giai đoạn 2015 – 2019..... 49 Biểu đồ 2.1. Hệ số an toàn vốn VPBank 2015-2019 ... 52 Bảng 2.7. Cấp tín dụng cho các tổ chức, cá nhân nước ngoài .. 56 Bảng 2.8. Dấu hiệu nhận biết các nhóm nợ của VPBank .. f Bảng 2.9. Tỷ lệ khấu trừ với từng loại tài sản bảo đảm . j Bảng 2.10. Các cấp phê duyệt l vi
9. TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ Trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập như hiện nay, một trong những vấn đề đặt ra cho sự tồn tại và phát triển của NHTM là khả năng QTRR một cách toàn diện và hệ thống, đặc biệt là rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng. Quản trị triệt để và phòng ngừa hạn chế rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng tín dụng là một vấn đề khó khăn, phức tạp vì rủi ro cấp tín dụng thường khó kiểm soát và dẫn đến những thiệt hại, thất thoát về vốn và thu nhập của ngân hàng. Chính vì vậy, cần có các quy định cụ thể của pháp luật cho các NHTM nhằm phòng ngừa hạn chế rủi ro. Hoạt động phòng ngừa hạn chế rủi ro cấp tín dụng được thực hiện tốt sẽ đem lại những lợi ích cho ngân hàng như: (i) Giảm chi phí, nâng cao được thu nhập, bảo toàn vốn cho NHTM; (ii) Tạo niềm tin cho khách hàng gửi tiền và nhà đầu tư; (iii) Tạo tiền đề để mở rộng thị trường và tăng uy tín, vị thế, hình ảnh, thị phần cho ngân hàng. Để đạt được lợi ích đó, việc tuân thủ các quy định về QTRR là yêu cầu có tính bức xúc hiện nay đối với các NHTM, trong đó có VPBank. VPBank là một trong top 10 NHTM uy tín tại Việt Nam và là một trong những NHTM tư nhân được thành lập sớm nhất tại Việt Nam. Sau 27 năm thành lập và phát triển, VPBank đã trở thành một trong những ngân hàng cấp tín dụng cao nhất tại Việt Nam, song song với đó, VPBank luôn quan tâm đến việc áp dụng các quy định của pháp luật về QTRR, trong đó rủi ro cấp tín dụng là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, trong thực tế, công tác áp dụng các quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank còn nhiều hạn chế, vì lẽ đó, việc tìm hiểu pháp luật để loại bỏ hạn chế, đảm bảo an toàn trong hoạt động QTRR là rất cần thiết. Chính vì lý do đó, tác giả đã chọn vấn đề: “Áp dụng các quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng tại ngân hàng VPBank” làm đề tài cho Luận văn cao học của mình. Trong Chương I, Luận văn trình bày một số vấn đề lý luận về rủi ro, QTRR trong hoạt động cấp tín dụng của các NHTM và chỉ ra sự cần thiết phải có các quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng. Luận văn cũng nêu ra 04 nhóm quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng của các NHTM là (i) Nhóm các quy định về xếp hạng tín dụng nội bộ, phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro; (ii) Nhóm các quy định về tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động cấp tín dụng, (ii) Nhóm các quy vii
10. định về đảm bảo cấp tín dụng nhằm quản trị rủi ro cấp tín dụng, (iv) Nhóm các quy định về xử lý hậu quả rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của NHTM. Trong chương 2, Luận văn giới thiệu chung về sự hình thành và phát triển của VPBank và phân tích thực trạng áp dụng QTRR trong hoạt động cấp tín dụng của VPBank. Trọng tâm của Chương 2 là phân tích thực trạng áp dụng các quy định về QTRR trong hoạt động của VPBank. Phân tích về các quy định nội bộ VPBank đã ban hành để QTRR khi cấp tín dụng và các thành tựu, hạn chế trong công tác này. Kết quả mà VPBank thu lại được bao gồm: (i) Thực trạng rủi ro cấp tín dụng tại VPBank; (ii) Cụ thể hóa và tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam trong công tác QTRR cấp tín dụng; (iii) Hệ thống hóa vai trò và trách nhiệm của các đơn vị trong việc thực hiện biên pháp tuân thủ các yêu cầu về quản trị rủi ro cấp tín dụng. Trong Chương 2, luận văn còn chỉ ra những điểm đã đạt được và những điểm hạn chế trong áp dụng các quy định QTRR của VPBank, trong đó có 3 kết quả mà VPBank đã đạt được: (i) VPBank đã tuân thủ các quy định về quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng; (ii) VPBank cụ thể hóa và có những biện pháp để quản trị rủi ro cấp tín dụng phù hợp với yêu cầu của pháp luật; (iii) Các chính sách, đào tạo nội bộ nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro cấp tín dụng. Bên cạnh đó còn những mặt hạn chế của VPBank, đó là: (i) Một số vướng mắc trong công tác quản trị và đạo tạo nhân sự, (ii) Một số quy định nội bộ trong công tác QTRR cấp tín dụng còn chồng chéo và chưa được hoàn thiện, (iii) Hệ thống công nghệ thông tin cần được nâng cao hơn, (iv) Một số vướng mắc trong quá trình cập nhật và ban hành quy định nội bộ. Tại Chương 3, Luận văn đã xác định rõ định hướng và đề xuất các giải pháp áp dụng các quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng cho giai đoạn từ năm 2020 đến xa hơn là năm 2025 và đề xuất giải pháp, kinh nghiệm để VPBank hoàn thiện tốt hơn công tác QTRR trong hoạt động cấp tín dụng tại ngân hàng. Luận văn cũng đề xuất kiến nghị với Nhà nước, NHNN nhằm tăng cường áp dụng các quy định QTRR trong hoạt động cấp tín dụng tại VPBank và với các NHTM khác nâng cao chất lượng của việc áp dụng các quy định về QTRR trong hoạt động cấp tín dụng. viii