Luận văn Bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ BẢO VỆ QUYỀN LỢI KHÁCH HÀNG GỬI TIỀN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM Ngành: Tài chính – Ngân hàng NGUYỄN THỊ QUỲNH TRÂM Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ BẢO VỆ QUYỀN LỢI KHÁCH HÀNG GỬI TIỀN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM Ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 8340201 Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Quỳnh Trâm Người hướng dẫn: PGS, TS Hà Công Anh Bảo Hà Nội - 2020
3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các kết quả nêu trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được trích dẫn đúng theo quy định. Tôi xin chịu trách nhiệm về tính chính xác và trung thực của luận văn này. TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Quỳnh Trâm
4. ii LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn bên cạnh ủng hộ, khuyến khích em trong suốt quá trình thực hiện Luận văn. Em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy, cô giáo và các cán bộ đang giảng dạy, công tác tại Đại học Ngoại thương đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em cũng như các học viên khác trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại trường. Em xin gửi lời cảm ơn đặc biệt đến Giảng viên hướng dẫn PGS, TS Hà Công Anh Bảo đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo giúp đỡ em trong quá trình bổ sung kiến thức và hoàn thành Luận văn này. Trong quá trình thực hiện Luận văn, chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và các bạn quan tâm. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 8 tháng 6 năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Quỳnh Trâm
5. iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. vi TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN .......................................... vii PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................................... 1 2. Tình hình nghiên cứu đề tài ................................................................................. 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài ...................................................... 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 5. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................... 4 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................................ 4 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO VỆ QUYỀN LỢI KHÁCH HÀNG GỬI TIỀN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................................... 5 1.1. Tổng quan về khách hàng gửi tiền tại NHTM . .... 6 1.1.1. Hoạt động huy động vốn tiền gửi của NHTM . . 6 1.1.2. Khái niệm khách hàng gửi tiền tại NHTM........................................................ 5 1.1.3. Phân loại khách hàng gửi tiền tại NHTM ......................................................... 7 1.2. Mục tiêu, vai trò của việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM . 13 1.2.1. Mục tiêu của việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM .............. 13 1.2.2. Vai trò của việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM ................. 14 1.3. Các cách thức bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM.................... 16 1.3.1. Phòng chống rủi ro và đảm bảo an toàn cho khách hàng gửi tiền tại NHTM 18 1.3.2. Phương thức giải quyết tranh chấp giữa khách hàng gửi tiền và NHTM ....... 22 1.3.3. Bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền trong trường hợp NTHM sáp nhập, mua lại, phá sản ................................................................................................................. 24 1.3.4. Tổ chức bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM ............................. 26 1.4. Các yếu tố tác động đến việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM ....................................................................................................... 28 1.4.1. Yếu tố khách quan ........................................................................................... 28 1.4.2. Yếu tố chủ quan .............................................................................................. 28 1.5. Kinh nghiệm của một số NHTM về bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền....30 KẾT LUẬN CHƯƠNG I .......................................................................................... 33 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG BẢO VỆ QUYỀN LỢI KHÁCH HÀNG GỬI TIỀN TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM (AGRIBANK) ..................................................................................... 34 2.1. Tổng quan về Agribank .................................................................................. 34
6. iv 2.1.1. Quá trình phát triển ......................................................................................... 34 2.1.2. Cơ cấu tổ chức và hoạt động ........................................................................... 35 2.2. Thực trạng bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Agribank ..................... 38 2.2.1. Trích lập dự trữ bắt buộc ................................................................................. 39 2.2.2. Tham gia tổ chức bảo hiểm tiền gửi ................................................................ 40 2.2.3. Bảo mật thông tin khách hàng ......................................................................... 40 2.2.4. Thông báo công khai lãi suất tiền gửi, phí dịch vụ, các quyền, nghĩa vụ của khách hàng đối với từng loại sản phẩm, dịch vụ đang cung ứng .............................. 43 2.2.5. Công bố thời gian giao dịch chính thức và không tự ý ngừng giao dịch vào thời gian đã công bố .................................................................................................. 44 2.2.6. Tạo thuận lợi cho khách hàng gửi và rút tiền, bảo đảm thanh toán đủ, đúng hạn gốc và lãi của các khoản tiền gửi ....................................................................... 44 2.2.7.Vấn đề đạo đức cán bộ, nhân viên ... .54 2.3. Đánh giá thực trạng bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Agribank ........... 51 2.3.1. Một số kết quả đạt được .................................................................................. 51 2.3.2. Hạn chế ............................................................................................................ 53 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .......................................................................................... 59 CHƯƠNG III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ, GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC BẢO VỆ QUYỀN LỢI KHÁCH HÀNG GỬI TIỀN TẠI AGRIBANK ............................................................................................................. 60 3.1. Định hướng của Agribank về tăng trưởng huy động vốn từ tiền gửi .71 3.2. Đề xuất giải pháp thực hiện tại Agribank ....................................................... 60 3.3. Kiến nghị đối với quy định pháp luật ............................................................. 60 KẾT LUẬN CHƯƠNG III........................................................................................ 70 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 71 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 72
7. v DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ Bảng 1.Tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các TCTD, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài ..... 19 Biểu đồ 1. Tổng nguồn vốn huy động tại Agribank 2015-2019 ...53 Biểu đồ 2. Tổng tiền gửi khách hàng tại Agribank 2015-2019 .53
8. vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT Viết tắt Ý nghĩa Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam BHTG Bảo hiểm tiền gửi BHTGVN Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam BLHS Bộ Luật hình sự BLDS Bộ Luật dân sự E -Banking Electronic-banking (dịch vụ ngân hàng điện tử) IPCAS Hệ thống thanh toán và kế toán khách hàng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHTW Ngân hàng Trung ương OCB Ngân hàng TMCP Phương Đông PGD Phòng giao dịch STK Sổ tiết kiệm TGTK Tiền gửi tiết kiệm TCTD Tổ chức tín dụng Vietcombank Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam Vietinbank Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam
9. vii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN 1. Các thông tin chung 1.1. Tên luận văn: Bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam 1.2. Tác giả: Nguyễn Thị Quỳnh Trâm 1.3. Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng 1.4. Bảo vệ năm: 2020 1.5. Giảng viên hướng dẫn: TS. Hà Công Anh Bảo 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hoá và làm rõ hơn cơ sở lý luận về bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM. - Phân tích thực tiễn việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam. - Đề xuất những kiến nghị đối với quy định pháp luật và giải pháp thực hiện giúp Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ quyền lợi của khách hàng gửi tiền. 3. Những đóng góp của luận văn - Thứ nhất, luận văn làm sáng tỏ những lý luận cơ bản liên quan đến bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM. - Thứ hai, luận văn phân tích thực tiễn việc bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, qua đó đưa ra cái nhìn tổng thể về công tác bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, đánh giá các kết quả đạt được cũng như những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những mặt hạn chế. - Thứ ba, luận văn đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm đảm bảo việc thực hiện bảo vệ quyền lợi khách hàng gửi tiền tại NHTM nói chung và tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam nói riêng.
10. 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Là một trong những định chế quan trọng, ngân hàng thương mại (NHTM) từ khi ra đời đến nay luôn giữ vai trò to lớn trong hệ thống tài chính quốc gia. Trong đó, vai trò chính của các NHTM là huy động nguồn vốn cho nền kinh tế. Các NHTM có vai trò trong việc làm cầu nối đưa nguồn vốn tới các dự án đầu tư trong nền kinh tế bằng hoạt động kinh doanh tiền tệ, giúp nền kinh tế phát triển mạnh mẽ hơn, hỗ trợ phần nào trong việc ổn định thị trường Việt Nam. Vốn của NHTM được hình thành bằng nhiều hình thức khác nhau như vốn tự có, vốn tiền gửi, vốn từ việc phát hành giấy tờ có giá, ủy thác đầu tư, vốn tài trợ, nợ Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, trong đó nguồn vốn huy động từ tiền gửi chiếm tỷ trọng lớn nhất Đối với bất kỳ ngân hàng nào, nguồn huy động từ tiền gửi của khách hàng luôn là kênh quan trọng, nó vừa quyết định đến quy mô hoạt động và quy mô tín dụng của ngân hàng, mặt khác quyết định đến khả năng thanh toán và đảm bảo uy tín của các ngân hàng trên thị trường trong nền kinh tế. Thực tế cho thấy vốn huy động tiền gửi luôn chiếm tỷ trọng lớn, thường chiếm trên 50% tổng nguồn vốn của các NHTM. Để có được nguồn vốn này, các ngân hàng cần phải tiến hành huy động từ nhiều nguồn khác nhau như cá nhân thuộc các bộ phận dân cư, công ty kinh doanh, các công ty tài chính, cơ quan chính quyền, kho bạc nhà nước, bảo hiểm xã hội, tổ chức tín dụng khác Với sự phát triển từng ngày của kinh tế xã hội, thu nhập và mức sống của dân cư ngày càng tăng lên, lượng tiền nhàn rỗi cũng tăng lên, người dân có nhu cầu được bảo đảm an toàn cho đồng tiền của mình và khai thác triệt để những lợi ích từ nó. Vì vậy, nhu cầu gửi tiền tại các NHTM ngày càng tăng cao và đa dạng về hình thức. Gửi tiền ở ngân hàng là hình thức đầu tư an toàn, ổn định và ít rủi ro. Đối với nhiều người, gửi tiết kiệm là một trong những lựa chọn hàng đầu vì vừa đảm bảo an toàn vừa có thêm nguồn thu từ lãi suất tiền gửi. Khách hàng gửi tiền vào ngân hàng để hưởng lãi suất, hay nói cách khác là khách hàng cho ngân hàng vay tiền. Đối với NHTM nói chung và tại Agribank nói riêng, bảo vệ quyền lợi của khách hàng gửi tiền góp phần giúp tăng trưởng hoạt động huy động vốn từ tiền gửi, đảm bảo an toàn hệ thống và giúp nâng cao vị thế của NHTM. Hơn nữa, NHTM là tổ chức có trình độ hiểu biết pháp luật, hệ thống quản lý chặt chẽ, khi giao dịch họ có các mẫu hợp đồng soạn sẵn để bảo vệ tối đa lợi ích của mình. Nhưng với khách hàng, dù là cá nhân hay tổ chức thì sự hiểu biết pháp luật thường không nhiều, đặc biệt tại Agribank, với đối tượng khách hàng phần lớn là cá nhân, hộ gia đình vùng nông nghiệp nông thôn.