Luận văn Cơ hội, thách thức của cách mạng công nghiệp 4.0 đối với ngành Công Nghệ Thông Tin

Nội dung tài liệu: Luận văn Cơ hội, thách thức của cách mạng công nghiệp 4.0 đối với ngành Công Nghệ Thông Tin

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CƠ HỘI, THÁCH THỨC CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐỐI VỚI NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Ngành: Quản trị Kinh Doanh NGUYỄN NGỌC HIẾU Hà Nội-2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ CƠ HỘI, THÁCH THỨC CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ĐỐI VỚI NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN Ngành: Quản trị Kinh Doanh Mã số: 8340101 Họ và tên học viên: Nguyễn Ngọc Hiếu Người hướng dẫn: PGS,TS Nguyễn Văn Thoan Hà Nội-2020
3. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .................................................................................................... DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU ............................................ DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VÀ GIẢI NGHĨA .................................................... PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT CHUNG VỀ CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ........................................................................................................... 5 1.1 Khái quát về Cách mạng công nghiệp 4.0 và những tác động đến xã hội ......................................................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm về Cách mạng công nghiệp 4.0 ............................... 5 1.1.2. Tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 đến kinh doanh .... 6 1.1.3. Tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 đến các Chính phủ7 1.1.4. Tác động của Cách mạng công nghiệp 4.0 đến con người ....... 9 1.1.5. Cách mạng công nghiệp 4.0 định hình cho tương lai ............... 9 1.2 Những công trình nghiên cứu khoa học về Cách mạng Công nghiệp 4.0 tại Việt Nam ................................................................................... 10 1.2.1. Cách mạng Công nghiệp 4.0: Một số đặc trưng, tác động và hàm ý chính sách cho Việt Nam của Tiến Sĩ Nguyễn Thắng. .................... 10 1.2.2. Chính sách thúc đẩy cách mạng công nghiệp 4.0 tại Trung Quốc và ngụ ý cho Việt Nam. ...................................................................... 12 1.3 Khái niệm về những nền tảng Công nghệ tiêu biểu của Cách mạng Công nghiệp 4.0 ............................................................................................... 14 1.3.1. S.M.A.C.................................................................................... 14 1.3.2. Khái niệm Trí thông minh nhân tạo AI ................................. 16
4. 1.3.3. Khái niệm về Internet vạn vật-IoT ......................................... 19 1.3.4. Khái niệm Blockchain ............................................................. 20 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG, CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC CỦA NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VIỆT NAM VỚI CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ......................................................................................................... 22 2.1 Thực trạng đầu tư và ứng dụng của ngành Công nghệ thông tin của Việt Nam với Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 .................................... 22 2.1.1. Thực trạng chính sách đầu tư cho phát triển ngành Công nghệ Thông tin tại Việt Nam qua các chỉ số và bộ chỉ số .................................... 22 2.1.1.1. Mối quan hệ giữa chi phí Công nghẹ thông tin và truyền thông với chỉ số sẵn sang kết nối mạng của Việt Nam ........................... 22 2.1.1.2. Chỉ số tích hợp phát triển Bưu chính (Integrated Index for Postal Development) ................................................................................ 24 2.1.1.3. Chỉ số phát triển Công nghệ thông tin và Truyền thông (ICT Development Index) IDI ................................................................. 25 2.1.1.4. Chỉ số an toàn, an ninh mạng toàn cầu (Global Cybersecurity Index-GCI) ....................................................................... 29 2.1.1.5. Bộ chỉ số phát triển chính phủ điện tử (EDGI) ............... 31 2.1.2. Thực trạng ứng dụng những nền tảng Công nghệ thông tin tiêu biểu của cuộc Cuộc cách mạng Công nghiệp 4.0 tại Việt Nam .................. 35 2.1.2.1. Thực trạng ứng dụng của S.M.A.C vào các doanh nghiệp của Việt Nam ........................................................................................... 35 2.1.2.2. Thực trạng nghiên cứu và ứng dụng trí thông minh nhân tạo tại Việt Nam ....................................................................................... 36 2.1.2.3. Những ứng dụng của Internet vạn vật vào đời sống tại Việt Nam ........................................................................................... 38
5. 2.1.2.3.1. Ứng dụng Nhà thông minh ........................................ 38 2.1.2.3.2. Ứng dụng các thiết bị đeo thông minh ...................... 38 2.1.2.3.3. Ứng dụng những chiếc ô tô tự lái .............................. 39 2.1.2.3.4. Ứng dụng vào Internet công nghiệp .......................... 39 2.1.2.3.5. Ứng dụng vào thành phố thông minh ....................... 40 2.1.2.4. Thực trạng ứng dụng Blockchain tại Việt Nam .............. 41 2.2 Những cơ hội từ Cách mạng Công nghiệp 4.0 đối với ngành Công nghệ thông tin tại Việt Nam ............................................................................ 43 2.2.1. Cơ hội từ những đường lối, chính sách của Chính phủ dành cho Cách mạng Công nghiệp 4.0 ................................................................. 44 2.2.2. Cơ hội từ những thành quả sau hội nhập của Việt Nam với thế giới .................................................................................................. 45 2.2.3. Cơ hội từ sự đầu tư dành cho hạ tầng viễn thông của Việt Nam .................................................................................................. 46 2.2.4. Cơ hôi từ việc tham gia Cách mạng Công Nghiệp 4.0 của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. ............................................................................ 48 2.3 Những thách thức của Cách mạng Công nghiệp 4.0 đối với ngành Công nghệ thông tin của Việt Nam ................................................................. 49 2.3.1. Thách thức từ các yếu tố ngoài ngành chưa sẵn sang cho Cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 ........................................................................ 49 2.3.2. Thách thức từ các yếu tố trong ngành Công nghệ Thông tin đối với Cách mạng Công nghiệp 4.0 tại Việt Nam ............................................ 56 2.3.2.1. Thách thức từ việc thiếu hụt nguồn nhân lực Công nghệ thông tin tại Việt Nam ............................................................................. 56 2.3.2.2. Thách thức từ chất lượng nguồn nhân lực Công nghệ thông tin ........................................................................................... 58
6. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP CHO NHỮNG CƠ HỘI, THÁCH THỨC CỦA NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 ......................................................................................................... 60 3.1 Giải pháp từ cơ hội từ những đường lối, chính sách của Chính phủ dành cho Cách mạng Công nghiệp 4.0 ........................................................... 60 3.1.1. Nâng cao hiệu quả trong hoạch định chính sách, quyết định của Chính Phủ .................................................................................................. 60 3.1.2. Nâng cao hiệu quả thực thi các chính sách, nghị quyết của Chính Phủ về Cách mạng Công nghiệp 4.0 ................................................ 63 3.2 Giải pháp nâng cao cơ hội từ những thành quả sau hội nhập của Việt Nam với thế giới dành đối với ngành Công nghệ thông tin. .................. 64 3.3 Giải pháp nâng cao cơ hội từ sự đầu tư dành cho hạ tầng viễn thông của Việt Nam. ........................................................................................ 67 3.4 Giải pháp nâng cao cơ hôi từ việc tham gia Cách mạng Công Nghiệp 4.0 của các doanh nghiệp vừa và nhỏ. ................................................ 69 3.5 Giải pháp cho thách thức từ việc thiếu hụt nguồn nhân lực Công nghệ thông tin tại Việt Nam ............................................................................ 70 3.5.1. Vai trò của các chính sách khuyến khích phát triển nguồn nhân lực Công nghệ thông tin của Nhà Nước ...................................................... 70 3.5.2. Vai trò của doanh nghiệp trong việc khuyến khích phát triển nguồn nhân lực Công nghệ thông tin .......................................................... 71 3.6 Giải pháp cho thách thức từ chất lượng nguồn nhân lực Công nghệ thông tin. ....................................................................................................... 73 3.6.1. Đẩy mạnh tìm kiếm đào tạo nguồn nhân lực. ........................ 74 3.6.2. Tuyển mộ nhân lực chất lượng cao từ cộng đồng Việt Kiều. 75 3.6.3. Đẩy mạnh phát triển hệ thống nghiên cứu triển khai............ 76
7. KẾT LUẬN .......................................................................................................... 79 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 81
8. LỜI CAM ĐOAN Luận văn này là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS, TS Nguyễn Văn Thoan. Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn này hoàn toàn trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. Học viên Nguyễn Ngọc Hiếu
9. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Danh mục hình vẽ, sơ đồ: 1. Hình 2.1: Quan hệ giữa chi phí cho CNTT&TT (% theo GDP) với chỉ số sẵn sàng nối mạng (2018-2019) 2. Hình 2.2: Top 3 quốc gia có chỉ sô sẵn sàng nối mạng (NRI) cao nhất xếp theo nhóm thu nhập. 3. Hình 2.3: Bảng xếp hạng chỉ số tích hợp phát triển bưu chính khu vực Đông Nam Á. 4. Hình 2.4. Ba giai đoạn phát triển hướng tới một xã hội thông tin theo ITU. 5. Hình 2.5. Khung chỉ số Phát triển CNTT&TT của ITU. 6. Hình 2.6. Ba thành phần của bộ chỉ số Phát triển chính phủ điện tử. 7. Hình 2.7. Biểu đồ đánh giá Phát triển chính phủ điện tử của Việt Nam theo Liên hợp quốc. 8. Hình 2.8. Lợi ích thu được từ AI vào năm 2030 của các khu vực trên thế giới. 9. Hình 2.9: Đánh giá năng lực cạnh tranh 4.0 của các nước ASEAN. 10. Hình 2.10: Đánh giá tiềm năng sản xuất CMCN 4.0 của các nước ASEAN. 11. Hình 3.1: Quy trình đề xuất xây dựng khung chương trình ĐT CNTT. Danh mục bảng biểu: 1. Bảng 2.1: Đánh giá CNTT &TT qua các chỉ số (2018-2019). 2. Bảng 2.2: Kết quả đánh giá, xếp hạng về Phát triển CNTT&TT của Việt Nam của ITU. 3. Bảng 2.3: Hiện trạng điểm số và thứ hạng CGI của Việt Nam năm 2014 và 2018 4. Bảng 2.4: Kết quả đánh giá Phát triển chính phủ điện tử của Việt Nam theo Liên hợp quốc. 5. Bảng 2.5. Uớc tính về nhu cầu và quy mô thị trường AI. 6. Bảng 2.6: So sánh tổng chi cho R&D của Việt Nam và một số quốc gia. 7. Bảng 2.7: Ứng dụng các công nghệ điển hình của CMCN 4.0 tại các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam.
10. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VÀ GIẢI NGHĨA Số thứ Từ viết tắt Nghĩa Tiếng Anh Nghĩa Tiếng Việt tự 1 CMCN 4.0 Cách mạng Công nghiệp 4.0 2 CNTT-TT Công nghệ thông tin- truyền thông 3 CNTT Công nghệ thông tin 4 DNNVV Doanh nghiệp nhỏ và vừa 5 KH&CN KHoa học và Công nghệ 6 ATTT An toàn thông tin 7 TCTK Tổng cục Thống kê 8 Viện NCQLKTTW Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư 9 UBND Ủy ban nhân dân 10 CEO Chief Executive Giám đốc điều hành Office 11 AI Artificial Intelligence Trí thông minh nhân tạo 12 IoT Internet of Things Internet vạn vật 13 IaaS Infrastructure as a Cơ sở hạ tầng như một service dịch vụ 14 GDP Gross domestic Tổng sản phẩm nội địa product 15 CBRE Vietnam Viet Nam Dịch vụ Bất động sản Commercial Real Thương mại Việt Nam Estate Services 16 IIoT Industrial Internet of Internet vạn vật Công Thing nghiệp 17 Blockchain Blockchain Chuỗi khối 18 Byzantine Byzantine Bài toán các vị tướng Byzantine 19 IBL Infinity Blockchain Công ty nghiên cứu và Labs phát triển Infinity Blockchain Labs 20 VBC Việt Nam blockchain Dự án Việt Nam country blockchain country 21 VECOM Vietnam E-commerce Hiệp hội Thương mại Association Điện tử Việt Nam