Luận văn Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở Việt Nam

Nội dung tài liệu: Luận văn Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở Việt Nam

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM Ngành: Luật Kinh tế NGUYỄN THỊ NHẠN Hà Nội-2019
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ Hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở Việt Nam Ngành: Luật Kinh tế Mã số: 8380107 Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Nhạn Người hướng dẫn: PGS-TS Bùi Ngọc Sơn Hà Nội-2019
3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của PGS.TS Bùi Ngọc Sơn. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào. Hà Nội, ngày 11 tháng 02 năm 2019 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Nhạn
4. ii LỜI CẢM ƠN Tác giả xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo Trường Đại học Ngoại thương, nhất là các cán bộ, giảng viên khoa sau đại học đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả hoàn thành bản luận văn này. Đặc biệt, tác giả xin trân trọng cảm ơn thầy giáo hướng dẫn PGS.TS Bùi Ngọc Sơn đã hết lòng ủng hộ và hướng dẫn tác giả hoàn thành luận văn. Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã giúp đỡ, chia sẻ khó khăn và động viên tác giả trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn này. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày 11 tháng 02 năm 2019 Học viên Nguyễn Thị Nhạn
5. iii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Luận văn đã tập trung nghiên cứu các nội dung chủ yếu sau: - Làm rõ những vấn đề lý luận về doanh nghiệp và pháp luật doanh nghiệp; nội dung chủ yếu của pháp luật về doanh nghiệp; các yếu tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp và kinh nghiệm của một số nước về pháp luật doanh nghiệp. - Làm rõ quá trình hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp tại Việt Nam thông qua Luật Công ty năm 1990, Luật doanh nghiệp năm 1999, Luật doanh nghiệp 2005 và Luật doanh nghiệp 2014. - Trên cơ sở những vấn đề lý luận và phân tích quá trình hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp, luận văn đưa ra các giải pháp và kiến nghị nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp tại Việt Nam trong thời gian tới.
6. iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ............................................... iii LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁP LUẬT DOANH NGHIỆP ............ 6 1.1. Khái niệm chung về doanh nghiệp và pháp luật doanh nghiệp ................... 6 1.1.1. Khái niệm chung về doanh nghiệp ..................................................... 6 1.1.2. Khái niệm chung về pháp luật doanh nghiệp ................................... 13 1.2. Những nội dung cơ bản của pháp luật về doanh nghiệp ............................ 15 1.2.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ............................................................................................................. 15 1.2.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp .................... 15 1.2.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp ........ 16 1.2.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp .............. 16 1.2.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp .................. 16 1.2.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể kinh doanh ................................................................................. 17 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp .......... 18 1.3.1. Quan điểm đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước ................................................................................................................................... 18 1.3.2. Trình độ phát triển kinh tế ................................................................ 18 1.3.3. Trình độ, kỹ thuật lập pháp .............................................................. 18 1.3.4. Quan điểm lập pháp ......................................................................... 18 1.3.5. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ................................................... 19 1.4.1. Kinh nghiệm của Singapore ............................................................. 19
7. v 1.4.2. Kinh nghiệm của Malaysia .............................................................. 23 1.4.3. Kinh nghiệm của Hàn Quốc ............................................................. 25 1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ................................................. 26 CHƯƠNG 2: QUÁ TRÌNH HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM ............................................................................................................... 28 2.1. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1990 ....................................................... 28 2.2. Giai đoạn từ năm 1990 đến 1999 ............................................................... 29 2.2.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ............................................................................................................. 29 2.2.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ................... 30 2.2.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp ........ 31 2.2.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp .............. 32 2.2.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp .................. 32 2.2.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể kinh doanh ................................................................................. 33 2.3. Giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2005 ....................................................... 34 2.3.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ............................................................................................................. 34 2.3.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ................... 35 2.3.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp ........ 37 2.3.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp .............. 37 2.3.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp .................. 38 2.3.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể kinh doanh ................................................................................. 38 2.4. Giai đoạn từ 2005 đến năm 2014 ............................................................... 39 2.4.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ............................................................................................................. 39
8. vi 2.4.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ................... 40 2.4.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp ........ 41 2.4.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp .............. 41 2.4.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp .................. 41 2.4.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể kinh doanh ................................................................................. 42 2.5. Giai đoạn từ 2014 đến 2018 ....................................................................... 43 2.5.1. Quy định về điều kiện, thủ tục thành lập, đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp ............................................................................................................. 43 2.5.2. Quy định về cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp ................... 43 2.5.3. Quy định về các loại vốn và cơ cấu về vốn của doanh nghiệp ........ 45 2.5.4. Quy định chế độ pháp lý về thành viên của doanh nghiệp .............. 46 2.5.5. Quy định về điều kiện và thủ tục giải thể doanh nghiệp .................. 46 2.5.6. Quy định về các quyền và nghĩa vụ cơ bản của doanh nghiệp với tư cách là một chủ thể kinh doanh ................................................................................. 47 2.6. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hoàn thiện pháp luật doanh nghiệp ở Việt Nam .................................................................................................... 47 2.6.1. Quan điểm của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước .............. 47 2.6.2. Trình độ phát triển kinh tế của Việt Nam ........................................ 49 2.6.3 Trình độ, kỹ thuật lập pháp ............................................................... 50 2.6.4. Quan điểm lập pháp ......................................................................... 51 2.6.5. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam ............................ 52 2.7. Đánh giá thực trạng pháp luật về doanh nghiệp ở Việt Nam ..................... 53 2.7.1. Những mặt tích cực .......................................................................... 53 2.7.2. Các mặt hạn chế ............................................................................... 56 2.7.3. Nguyên nhân của các hạn chế .......................................................... 60
9. vii CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NHẰM TIẾP TỤC HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM ............................................................................ 62 3.1. Định hướng chung nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp tại Việt Nam trong những năm tới ................................................................................. 62 3.1.1. Xu hướng hoàn thiện ........................................................................ 62 3.1.2. Định hướng, quan điểm của Đảng ................................................... 63 3.2. Các giải pháp nhằm tiếp tục hoàn thiện pháp luật về doanh nghiệp ở Việt Nam những năm tới ................................................................................................... 69 3.2.1. Đảm bảo quyền tự do kinh doanh .................................................... 69 3.2.2. Đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh và bình đẳng .............. 72 3.2.3. Đảm bảo tính phù hợp các cam kết từ điều ước quốc tế và các hiệp định thương mại song phương và đa phương ........................................................... 74 3.2.4. Tăng cường hoạt động lập pháp, xây dựng luật đảm bảo tính khả thi ................................................................................................................................... 76 3.2.5. Hoàn thiện các quy định của Luật doanh nghiệp 2014 về thành lập doanh nghiệp ............................................................................................................. 78 3.2.6. Hoàn thiện quy định của pháp luật về bổ sung về người có liên quan của doanh nghiệp trong việc kiểm soát các giao dịch có nguy cơ tư lợi trong công ty ................................................................................................................................... 80 3.2.7. Hoàn thiện pháp luật về số lượng thành viên tối thiểu trong công ty cổ phần ...................................................................................................................... 81 3.2.8. Hoàn thiện quy định về vấn đề góp vốn vào doanh nghiệp ............. 82 3.2.9. Hoàn thiện quy định về trách nhiệm tài sản của thành viên góp vốn trong công ty hợp danh .............................................................................................. 84 3.2.10. Nâng cao vai trò nhận thức của các chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh ................................................................................................................. 84 3.2.11. Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về vị trí, vai trò của pháp luật doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường ................................................ 86 3.3. Kiến nghị cụ thể ......................................................................................... 87
10. viii 3.3.1. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam ................................................... 87 3.3.2. Đối với Chính phủ ............................................................................ 87 3.3.3. Đối với Quốc hội .............................................................................. 88 3.3.4. Đối với doanh nghiệp, Hiệp hội doanh nghiệp ................................ 88 KẾT LUẬN ............................................................................................................... 89 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 90