Luận văn Hoạt động hợp tác trong lĩnh vực dầu khí giữa Việt Nam và Liên Bang Nga trong giai đoạn 2015 – 2019 và định hướng trong thời gian tới

Nội dung tài liệu: Luận văn Hoạt động hợp tác trong lĩnh vực dầu khí giữa Việt Nam và Liên Bang Nga trong giai đoạn 2015 – 2019 và định hướng trong thời gian tới

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ HOẠT ĐỘNG HỢP TÁC TRONG LĨNH VỰC DẦU KHÍ GIỮA VIỆT NAM VÀ LIÊN BANG NGA TRONG GIAI ĐOẠN 2015 – 2019 VÀ ĐỊNH HƢỚNG TRONG THỜI GIAN TỚI Ngành: Kinh tế quốc tế NGUYỄN TRIỀU TUẤN ANH Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ HOẠT ĐỘNG HỢP TÁC TRONG LĨNH VỰC DẦU KHÍ GIỮA VIỆT NAM VÀ LIÊN BANG NGA TRONG GIAI ĐOẠN 2015 – 2019 VÀ ĐỊNH HƢỚNG TRONG THỜI GIAN TỚI Ngành: Kinh tế quốc tế Chuyên ngành: Kinh tế quốc tế Mã số: 8310106 Họ và tên học viên: Nguyễn Triều Tuấn Anh Ngƣời hƣớng dẫn: TS Bùi Duy Linh Hà Nội - 2020
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn thạc sĩ: “Hoạt động hợp tác trong lĩnh vực dầu khí giữa Việt nam và Liên bang Nga trong giai đoạn 2015 – 2019 và định hướng trong thời gian tới” là kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học độc lập và nghiêm túc của cá nhân tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Nguyễn Triều Tuấn Anh
4. LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn TS. Bùi Duy Linh, người đã định hướng cũng như giúp đỡ tôi trong suốt quá trình từ bước chọn đề tài đến khi hoàn thành bài luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô trong Khoa Sau đại học trường Đại học Ngoại Thương Hà Nội đã tâm huyết giảng dạy và bổ sung kiến thức trong quá trình hoàn thành khoá học thạc sĩ tại trường. Do còn nhiều hạn chế về kinh nghiệm nghiên cứu thực tế và thời gian thực hiện, nên luận văn không thể tránh khỏi những thiếu xót nhất định. Vì vậy, tôi mong muốn nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các thầy cô để tôi hoàn thiện khả năng nghiên cứu của mình. Xin trân trọng cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Học viên Nguyễn Triều Tuấn Anh
5. MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN LỜI CẢM ƠN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỢP TÁC QUỐC TẾ VÀ HỢP TÁC QUỐC TẾ VIỆT NAM – LIÊN BANG NGA ......................................................... 6 1.1. Khái niệm hợp tác ......................................................................................... 6 1.2. Các hình thức hợp tác ................................................................................... 7 1.2.1. Hợp tác theo hình thức trực tiếp, gián tiếp ........................................... 7 1.2.2. Hợp tác theo cấp độ ................................................................................ 8 1.2.3. Hợp tác theo mục đích ............................................................................ 9 1.3. Hợp tác quốc tế ............................................................................................ 10 1.4. Hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực ............................................................ 11 1.4.1. Lĩnh vực quân sự .................................................................................. 11 1.4.2. Lĩnh vực giáo dục ................................................................................. 12 1.4.3. Lĩnh vực kinh tế .................................................................................... 12 1.4.4. Lĩnh vực dầu khí ................................................................................... 13 1.5. Hợp tác quốc tế Việt Nam và Liên bang Nga ........................................... 14 1.5.1. Khái quát mối quan hệ hợp tác Việt Nam và Liên bang Nga............. 14 1.5.2. Các lĩnh vực hợp tác ............................................................................. 15 TÓM TẮT CHƢƠNG 1 .......................................................................................... 22 CHƢƠNG 2: HOẠT ĐỘNG HỢP TÁC TRONG LĨNH VỰC DẦU KHÍ GIỮA VIỆT NAM - LIÊN BANG NGA TRONG GIAI ĐOẠN 2015 – 2019 ............... 23 2.1. Các lĩnh vực trong hoạt động hợp tác dầu khí giai đoạn 2015 - 2019 .... 23 2.1.1. Chính sách ............................................................................................ 23 2.1.2. Đầu tư.................................................................................................... 28
6. 2.2. Thực trạng hoạt động dầu khí trong giai đoạn 2015 – 2019 ................... 29 2.2.1. Tình hình hoạt động dầu khí của Liên doanh Vietsovpetro trong giai đoạn 2015 - 2019 .............................................................................................. 29 2.2.2. Hoạt động hợp tác dầu khí của một số tập đoàn dầu khí của Liên bang Nga tại Việt Nam giai đoạn 2015 – 2019 ............................................... 34 2.2.3. Kim ngạch xuất khẩu dầu khí vào Liên bang Nga từ Việt Nam ........ 43 2.2.4. Kim ngạch nhập nhẩu dầu khí vào Việt Nam từ Liên bang Nga ...... 45 2.2.5. Sản lượng xuất khẩu dầu khí vào Liên bang Nga từ Việt Nam ......... 46 2.2.6. Sản lượng nhập khẩu dầu khí vào Việt Nam từ Liên bang Nga ....... 48 2.3. Đánh giá hoạt động hợp tác trong lĩnh vực dầu khí giữa Việt Nam – Liên bang Nga trong giai đoạn 2015 – 2019 ..................................................... 50 2.3.1. Thành công ........................................................................................... 50 2.3.2. Hạn chế, khó khăn ............................................................................... 54 TÓM TẮT CHƢƠNG 2 .......................................................................................... 57 CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN HỢP TÁC DẦU KHÍ GIỮA HAI NƢỚC TRONG THỜI GIAN TỚI ........................................................................ 58 3.1. Định hƣớng chung phát triển hợp tác dầu khí giữa hai nƣớc ................ 58 3.1.1. Định hướng phát triển hợp tác dầu khí giữa Liên bang Nga và Việt Nam ........................................................................................................... 58 3.1.2. Định hướng phát triển hợp tác dầu khí giữa hai nước tại Việt Nam ........................................................................................................... 60 3.2. Ý kiến đề xuất khắc phục những hạn chế và khó khăn ........................... 60 3.2.1. Đối với nhà nước .................................................................................. 61 3.2.2. Đối với doanh nghiệp ........................................................................... 64 3.2.3. Ý kiến khác ............................................................................................ 68 TÓM TẮT CHƢƠNG 3 .......................................................................................... 70 PHẦN KẾT LUẬN .................................................................................................. 71 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
7. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Từ viết tắt Từ đƣợc viết tắt 1 ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á 2 CNG Khí thiên nhiên nén 3 EAEU Liên minh kinh tế Á - Âu 4 FTA Hiệp định thương mại tự do 5 JDC Công ty Khoan Nhật Bản 6 KNOC Tập đoàn Dầu khí Hàn Quốc 7 LNG Khí thiên nhiên hoá lỏng 8 MW Megawatt 9 NGV Nhiên liệu khí thiên nhiên 10 ONGC Tập đoàn Dầu khí Ấn Độ 11 OPEC Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ 12 PLD Phong Lan Dại 13 PVEP Tổng công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí Việt Nam 14 PVGas Tổng Công ty khí Việt Nam 15 PVN Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) 16 PTTEP Công ty Dầu khí Thái Lan 17 USD Đô la Mỹ 18 VRJ Công ty Dầu khí Việt - Nga - Nhật
8. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Sản lƣợng khai thác dầu khí của Liên doanh Vietsovpetro ............... 30 Bảng 2.2: Doanh thu và lợi nhuận hàng năm của Vietsovpetro ......................... 32 Bảng 2.3: Các dự án chủ chốt mà Tập đoàn Gazprom đang tham gia tại Việt Nam................................................................................................................... 35 Bảng 2.4: Các dự án chủ chốt mà Tập đoàn Rosneft đang tham gia tại Việt Nam................................................................................................................... 38 Bảng 2.5. Kim ngạch xuất khẩu dầu khí vào Liên bang Nga từ Việt Nam ....... 43 Bảng 2.6: Kim ngạch nhập khẩu dầu khí vào Việt Nam từ Liên bang Nga ...... 45 Bảng 2.7: Sản lƣợng xuất khẩu dầu khí vào Liên bang Nga từ Việt Nam ........ 47 Bảng 2.8: Sản lƣợng nhập khẩu dầu khí vào Việt Nam từ Liên bang Nga ....... 48
9. TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Đề tài “Hoạt động hợp tác trong lĩnh vực dầu khí giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong giai đoạn 2015 - 2019 và định hướng trong thời gian tới” được thực hiện từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2020. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu và phân tích hoạt động hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong giai đoạn mới kể từ khi Việt Nam ký kết thành công Hiệp định Thương mại tự do với liên minh kinh tế Á - Âu từ năm 2015. Kể từ đó đến nay, giai đoạn mới được mở ra trong quan hệ hợp tác giữa hai nước trở nên toàn diện hơn trong thời kỳ hội nhập mới. Qua đó, đưa ra những đánh giá về thành tự và khó khăn còn gặp phải, đồng thời đưa ra những kiến nghị đề xuất nhằm định hướng phát triển hợp tác quốc tế giữa hai nước trong thời gian tới. Luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa những phương pháp nghiên cứu khác nhau như phương pháp lịch sử, phương pháp hệ thống, phương pháp quan sát, phương pháp nghiên cứu tài liệu, phường pháp phân tích tác động bên cạnh những kiến thức, lý luận và thông tin thực tế kết hợp với các sách báo, số liệu thống kê với việc đi sâu phân tích thực trạng. Với kết quả nghiên cứu của mình, tác giả mong muốn có thể đưa ra cái nhìn tổng quát nhất về thực trạng hợp tác quốc tế giữa hai nước trong lĩnh vực dầu khí, qua đó, đưa ra những ý kiến đóng góp chung cho sự phát triển hợp tác đa lĩnh vực giữa Việt Nam và Liên bang Nga trong thời gian tới, đặc biệt là lĩnh vực dầu khí.
10. 1 PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong lịch sử, Liên bang Xô Viết là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận và đặt mối quan hệ ngoại giao với Việt Nam vào ngày 30 tháng 1 năm 1950, sự kiện này đã đặt nền móng cho mối quan hệ hợp tác bền chặt, tốt đẹp giữa hai nước sau này. Đây cũng là tiền đề để Việt Nam và Liên bang Nga ký kết hiệp ước về những nguyên tắc cơ bản của quan hệ hữu nghị năm 1994. Sau đó, hai nước đã nâng cấp lên thành Đối tác chiến lược năm 2001, và tiếp tục trở thành Đối tác chiến lược toàn diện vào năm 2012, đây là khuôn khổ quan hệ cao nhất của Việt Nam. Năm 2015, Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên ký kết Hiệp định Thương mại tự do với Liên minh kinh tế Á - Âu, trong đó, Liên bang Nga là thành viên chủ chốt. Năm 2020, đánh dấu mốc 70 năm thiết lập quan hệ Ngoại giao giữa Liên bang Nga và Việt Nam. Liên bang Nga là một trong những nước xác lập nhiều cơ chế hợp tác với Việt Nam trong tất cả các lĩnh vực. Trong đó, hợp tác kinh tế không ngừng phát triển, theo số liệu cung cấp của Tổng cục Hải quan trong năm 2019, kim ngạch thương mại song phương đạt 3,8 tỷ USD và hướng đến mục tiêu 10 tỷ USD trong năm 2020. Việt Nam đang là đối tác thương mại lớn nhất của Nga trong số các nước ASEAN và đứng thứ sáu ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương khi chiếm tỷ trọng 0,75% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Nga với các nước trên thế giới. Trong thời gian này, cả hai nước tiếp tục mở rộng và triển khai các dự án đầu tư có quy mô tại cả Việt Nam và Liên bang Nga, trong đó phải kể đến các dự án hợp tác dầu khí giữa hai nước. Sau khi Liên doanh Vietsovpetro hoạt động thành công kể từ khi hai nước chính thức hợp tác trong lĩnh vực dầu khi từ năm 1981 đến nay, đã có rất nhiều Tập đoàn dầu khí lớn của Liên bang Nga như Gazprom, Rosneft và Zarubezhneft tham gia hoạt động khai thác và chế biến dầu khí tại Việt Nam. Ở chiều ngược lại, hiện nay, Việt Nam cũng đang ngày càng tích cực tham gia vào hoạt động hợp tác khai thác dầu khí tại các khu tự trị của Liên bang Nga, đóng góp một vai trò không nhỏ trong thành công của quan hệ hợp tác giữa hai nước trong những năm gần đây.