Luận văn Nghiên cứu đặc điểm sinh học và biện pháp phòng trừ nấm Botrytis Cinerea Pers. gây bệnh thối xám trên cây trồng

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu đặc điểm sinh học và biện pháp phòng trừ nấm Botrytis Cinerea Pers. gây bệnh thối xám trên cây trồng

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM __________***__________ MAI VĂN QUÂN NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ NẤM BOTRYTIS CINEREA PERS. GÂY BỆNH THỐI XÁM TRÊN CÂY TRỒNG LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP HÀ NỘ I- 2012
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT VIỆN KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM __________***__________ MAI VĂN QUÂN NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ NẤM BOTRYTIS CINEREA PERS. GÂY BỆNH THỐI XÁM TRÊN CÂY TRỒNG Chuyên nghành: BẢO VỆ THỰC VẬT Mã số: 60.62.10 LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đặng Vũ Thị Thanh HÀ NỘI- 2012
3. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành đề tài tốt nghiệp, ngoài sự cố gắng của bản thân, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và ngƣời thân. Trƣớc tiên, tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Đặng Vũ Thị Thanh – Thầy hƣớng dẫn đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành bản luận văn này. Tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Ban Đào tạo sau đại học- Viện Khoa Học Nông Nghiệp Việt Nam. Tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc tới Ban Giám đốc, các cán bộ đồng nghiệp và nhóm giám định bệnh cây tại bộ môn Chẩn đoán, giám định dịch hại và thiên địch - Viện Bảo vệ thực vật đã tạo điều kiện, tận tình giúp đỡ tôi cả về vật chất và tinh thần để tôi hoàn thành đề tài tốt nghiệp này. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới bà con nông dân tại Hà Nội, Sa Pa- Lào Cai, Đà Lạt- Lâm Đồng đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện tốt đề tài. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn tất cả bạn bè, ngƣời thân, đồng nghiệp luôn bên cạnh động viên giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện bản luận văn này. Hà nội, ngày .. tháng .. năm 2012 Tác giả luận văn Mai Văn Quân
4. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Tác giả luận văn Mai Văn Quân
5. MỤC LỤC Trang phụ bìa ..................................................................................................... i Lời cảm ơn ........................................................................................................ ii Lời cam đoan .................................................................................................... iii Mục lục ............................................................................................................. iv Danh mục chữ viết tắt ..................................................................................... vii Danh mục các bảng ........................................................................................ viii Danh mục các hình và đồ thị ............................................................................. x 1. MỞ ĐẦU .. ..1 1.1 Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................. 1 1.2 Mục tiêu yêu cầu của đề tài ......................................................................... 2 1.3 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .................................................... 2 1.4 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài .............................................. 2 1.4.1 Đối tƣợng nghiên cứu. ......................................................................... 2 1.4.2 Phạm vi nghiên cứu .............................................................................. 2 1.4.3 Địa điểm nghiên cứu ............................................................................ 3 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................................. 4 2.1 Cơ sở khoa học của việc nghiên cứu ........................................................... 4 2.2 Tình hình nghiên cứu ngoài nƣớc ............................................................... 4 2.2.1 Lịch sử phát hiện và sự phân bố........................................................... 4 2.2.2 Phạm vi ký chủ và tác hại của nấm ...................................................... 5 2.2.3 Đặc điểm sinh học của nấm B.cinerea ................................................. 7 2.2.4 Sự phát sinh gây hại của nấm B.cinerea ............................................ 11 2.2.5 Nghiên cứu phòng trừ ........................................................................ 13 2.2.5.1 Dự tính, dự báo bệnh thối xám ....................................................... 13 2.2.5.2 Vệ sinh đồng ruộng ......................................................................... 14 2.2.5.3 Biện pháp sinh học .......................................................................... 14 2.2.5.4 Biện pháp hóa học ........................................................................... 16 2.3 Tình hình nghiên cứu trong nƣớc .............................................................. 17
6. 3. NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................... 21 3.1 Vật liệu nghiên cứu ................................................................................... 21 3.2 Địa điểm nghiên cứu ................................................................................. 22 3.3 Nội dung nghiên cứu ................................................................................. 22 3.4 Phƣơng pháp nghiên cứu ........................................................................... 22 3.4.1 Điều tra phát hiện phổ ký chủ của nấm B.cinerea ............................. 22 3.4.2 Nghiên cứu các đặc điểm sinh học, nuôi cấy và gây bệnh của các nguồn nấm B.cinerea phân lập đƣợc trên các cây ký chủ khác nhau ......... 23 3.4.2.1 Phân lập nấm B.cinerea từ cây bị bệnh ........................................... 23 3.4.2.2 Nghiên cứu khả năng phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng dinh dƣỡng .................................................................................................. 23 3.4.2.3 Nghiên cứu khả năng phát triển của nấm B.cinerea ở các mức pH khác nhau ..................................................................................................... 24 3.4.2.4 Nghiên cứu khả năng phát triển của nấm B.cinerea ở các mức nhiệt độ khác nhau................................................................................................ 24 3.4.3 Nghiên cứu sử dụng các loại thuốc trừ nấm phòng trừ bệnh thối xám do nấm B.cinerea gây ra. ............................................................................. 25 3.4.3.1 Nghiên cứu khả năng phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng có chứa các loại thuốc trừ nấm ................................................................... 25 3.4.3.2 Nghiên cứu khả năng phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng có chứa các loại tinh dầu thực vật ............................................................... 25 3.4.3.3 Nghiên cứu phòng trừ bệnh thối xám trên dâu tây do nấm B.cinerea trong nhà lƣới và ngoài đồng ruộng ............................................................ 25 3.4.4 Chỉ tiêu theo dõi: ................................................................................ 27 3.4.5 Phƣơng pháp xử lý số liệu .................................................................. 28 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 29 4.1 Nghiên cứu phổ ký chủ của nấm B.cinerea ở vùng Đồng bằng Sông Hồng, Lào Cai, Lâm Đồng ......................................................................................... 29 4.2 Nghiên cứu đặc điểm sinh học, nuôi cấy của các nguồn nấm B.cinerea...38 4.2.1 Sự phát triển của các nguồn nấm B.cinerea trên môi trƣờng dinh dƣỡng ........................................................................................................... 38
7. 4.2.2 Ảnh hƣởng của độ pH đến sự phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng PDA ................................................................................................. 44 4.2.3 Ảnh hƣởng của nhiệt độ đến sự phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng PDA ................................................................................................. 50 4.3 Nghiên cứu phòng trừ bệnh thối xám do nấm B.cinerea gây ra ............... 56 4.3.1 Khả năng phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng chứa thuốc trừ nấm hóa học ........................................................................................... 56 4.3.2 Khả năng phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng chứa tinh dầu thực vật ........................................................................................................ 57 4.3.3 Nghiên cứu phòng trừ bệnh do nấm B.cinerea gây ra trong nhà lƣới và ngoài đồng ruộng. ................................................................................... 60 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ......................................................................... 65 5.1 Kết luận ..................................................................................................... 65 5.2 Đề nghị ...................................................................................................... 66 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 67
8. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TT Chữ viết tắt Từ viết tắt 1 ACB: Viện sinh hoá Mỹ 2 B.cinerea B.cinerea Pers. 3 BVTV Bảo vệ thực vật 4 CS Cộng sự 5 CSB Chỉ số bệnh 6 CT1 Công thức 1 7 CT2 Công thức 2 8 CT3 Công thức 3 9 CT4 Công thức 4 10 CTV Cộng tác viên 11 ĐBSH Đồng bằng sông Hồng 12 KHKTNN Khoa học kỹ thuật nông nghiệp 13 KT Kích thƣớc 14 MT Môi trƣờng 15 TLB Tỷ lệ bệnh
9. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 4.1: Danh sách các cây ký chủ của nấm B.cinerea đƣợc phát hiện trong năm 2010 - 1011 .............................................................................................. 29 Bảng 4.2: Kích thƣớc bào tử nấm B.cinerea gây bệnh trên các cây ký chủ ... 33 Bảng 4.3: Sự phát triển của nấm Botrytis cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau trên môi trƣờng PDA (Viện BVTV 2010 ) .............................................. 39 Bảng 4.4: Sự phát triển của nấm Botrytis cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau trên môi trƣờng Bột đậu (Viện BVTV 2010) ........................................... 40 Bảng 4.5: Sự phát triển của nấm Botrytis cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau trên môi trƣờng Cà rốt (Viện BVTV 2010) ............................................. 41 Bảng 4.6: Sự phát triển của nấm Botrytis cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau trên môi trƣờng Chzapeck (Viện BVTV 2010)........................................ 42 Bảng 4.7: Sự phát triển của nấm Botrytis cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức pH 5,0 (Viện BVTV 2010)............................................................ 45 Bảng 4.8: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức pH 5,5 (Viện BVTV 2010) .................................................................... 46 Bảng 4.9: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức pH 6,0 (Viện BVTV 2010) .................................................................... 47 Bảng 4.10: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức pH 6,5 (Viện BVTV 2010)............................................................ 47 Bảng 4.11 Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức pH 7,0 (Viện BVTV 2010) .................................................................... 48 Bảng 4.12: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức nhiệt độ 100C (Viện BVTV 2011) ................................................ 50 Bảng 4.13: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức nhiệt độ 150C (Viện BVTV 2011) ................................................ 52
10. Bảng 4.14: Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức nhiệt độ 200C (Viện BVTV 2011) ................................................ 53 Bảng 4.15 Sự phát triển của nấm B.cinerea phân lập từ các ký chủ khác nhau ở mức nhiệt độ 250C (Viện BVTV 2011) ......................................................... 54 Bảng 4.16: Ảnh hƣởng của các loại thuốc trừ nấm hóa học đến sự phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng PDA (Viện BVTV 2011) ......................... 56 Bảng 4.17: Ảnh hƣởng của các tinh dầu thực vật tới sự phát triển của nấm B.cinerea trên môi trƣờng PDA (Viện BVTV, 2011) ....................................... 58 Bảng 4.18: Hiệu lực phòng trừ bệnh thối xám B.cinerea hại dâu tây của một số thuốc trừ bệnh tại nhà lƣới (Viện BVTV 2011) ........................................... 61 Bảng 4.19: Hiệu lực phòng trừ bệnh thối xám B.cinerea hại dâu tây của một số thuốc trừ nấm hóa học tại Sa Pa- Lào Cai .................................................. 63