Luận văn Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

Nội dung tài liệu: Luận văn Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh

1. ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH TRÀ VINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC TRÀ VINH ____________________________ ISO 9001:2008 NGUYỄN THỊ NGỌC ĐIỆP NGHIÊN CỨU NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHU CẦU XỬ LÝ RÁC THẢI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60340102 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS VÕ THÀNH DANH TRÀ VINH, NĂM 2015
2. TÓM TẮT Mục tiêu của luận văn “Nghiên cứu nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh” trên cơ sở xem xét các yếu tố, tìm ra các nhóm nhân tố ảnh hưởng đến nhu cầu xử lý rác thải của các tổ chức, cá nhân. Luận văn đã tiến hành khảo sát 296 tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp như phương pháp thống kê mô tả, phương pháp phân tích hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA để nghiên cứu nhu cầu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Kết quả phân tích cho thấy nhu cầu xử lý rác thải bị ảnh hưởng bởi 05 nhóm nhân tố: tác động đến sức khỏe và môi trường, chính sách pháp luật, ý thức của cộng đồng về rác thải, xã hội – nhân khẩu học, lợi ích; trong đó nhóm nhân tố xã hội – nhân khẩu học và nhóm nhân tố lợi ích có hệ số nhân tố cao hơn so với các nhóm nhân tố còn lại, điều này chứng tỏ 02 nhóm này ảnh hưởng nhiều nhất đến nhu cầu xử lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh. Trên cơ sở đó, nghiên cứu cũng đề xuất một số giải pháp dựa trên 05 nhóm nhân tố đã nghiên cứu. Bên cạnh đó đưa ra những kiến nghị nhằm nâng cao năng lực quản lý rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đến năm 2020. -iii-
3. ABSTRACT The goal of the thesis "Study of factors affecting demand for waste treatment in the province of Tra Vinh" on the basis of factors to consider, finding the group of factors affecting demand for waste treatment organizations and individuals. Thesis has surveyed 296 organizations and individuals in the province of Tra Vinh. Researchers have used methods such as statistical methods descriptive, analytical methods coefficient reliability Cronbach's Alpha, factor analysis to discover EFA to research needs waste treatment in the province of Tra Vinh. The analytical results show that demand waste treatment 05 groups affected by factors: impacts on health and the environment, policies and laws, public awareness about waste, socio - demographic benefits; which groups social factors - demographic factors and group benefit factor coefficient higher than the remaining groups of factors, which showed 02 most affected groups to demand disposal Waste Tra Vinh province. On this basis, the research also suggested a number of solutions based on 05 factors studied group. Besides putting forward proposals aimed at improving the ability of waste management in the province of Tra Vinh 2020. -iv-
4. MỤC LỤC Trang tựa Quyết định giao đề tài LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................ ii TÓM TẮT .............................................................................................................iii ABSTRACT .......................................................................................................... iv DANH SÁCHCÁC CHỮ VIẾT TẮT ................................................................... x DANH SÁCH CÁC HÌNH ................................................................................... xi DANH SÁCH CÁC BẢNG ................................................................................. xii PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 2 3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................... 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................... 3 5. Khung nghiên cứu ........................................................................................... 4 6. Tổng quan về tình hình nghiên cứu có liên quan đến luận văn ......................... 4 7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .......................................................... 5 7.1. Về phương diện khoa học ......................................................................... 5 7.2. Về phương diện thực tiễn .......................................................................... 5 8. Kết cấu của luận văn ........................................................................................ 6 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN ........................................................................... 7 1. 1. Rác thải ........................................................................................................ 7 1.1.1. Khái niệm về rác thải ............................................................................. 7 1.1.2 Nguồn gốc phát sinh. .............................................................................. 7 1.1.3. Đường đi của rác .................................................................................... 8 1.1.4. Tính chất của chất thải rắn ..................................................................... 8 -v-
5. 1.1.4.1. Khối lượng riêng ............................................................................. 8 1.1.4.2. Độ ẩm ........................................................................................... 10 1.1.4.3. Khả năng giữ nước thực tế ............................................................ 10 1.2. Các lý thuyết liên quan đến nhu cầu ............................................................ 10 1.2.1. Tháp nhu cầu của Maslow .................................................................... 10 1.2.2. Mô hình Herzberg ................................................................................ 14 1.2.3. Lý thuyết X và lý thuyết Y của Mcgregor ............................................ 14 1.3. Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 16 1.3.1. Phương pháp thu thập số liệu ............................................................... 16 1.3.1.1. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp .............................................. 16 1.3.1.2. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp ............................................ 17 1.3.2. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................... 17 1.3.3. Lý thuyết về các phương pháp nghiên cứu ........................................... 18 1.3.3.1. Phân tích tần số ............................................................................. 18 1.3.3.2. Mô hình kiểm định giả thuyết Cronbach’s Alpha .......................... 18 1.3.3.3. Phân tích nhân tố ........................................................................... 18 CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ THỰC TRẠNG THU GOM VÀ XỬ LÝ RÁC THẢI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH.................................. 21 2.1. Khối lượng rác thải ..................................................................................... 21 2.2. Hiện trạng công tác thu gom và vận chuyển rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh . 21 2.3. Thực trạng hệ thống thu gom rác thải trên địa bàn tỉnh Trà Vinh ................ 22 2.3.1. Phương tiện thu gom ............................................................................ 22 2.3.2. Quy trình công tác quét, thu gom rác .................................................... 22 2.3.2.1. Công tác thu gom rác đường phố ban ngày bằng thủ công thực hiện 2 bên lề. ..................................................................................................... 22 2.3.2.2. Công tác quét, gom rác đường phố bằng thủ công với quy trình nghiệm thu khối lượng diện tích quét, gom rác trên toàn bộ vỉa hè và 3m lòng đường mỗi bên đường kể từ mép ngoài của rãnh thoát nước............... 22 2.3.2.3. Công tác duy trì dải phân cách bằng thủ công ................................ 23 -vi-
6. 2.3.2.4. Công tác tua vỉa hè, thu dọn phế thải ở gốc cây, cột điện, miệng cống hàm ếch ............................................................................................. 23 2.3.2.5. Công tác duy trì vệ sinh ngõ xóm .................................................. 24 2.3.2.6. Công tác xúc rác sinh hoạt tại điểm tập kết rác tập trung lên xe ô tô bằng thủ công ............................................................................................ 24 2.3.2.7. Công tác xúc dọn phế thải xây dựng bằng thủ công ....................... 25 2.3.2.8. Công tác thu gom rác sinh hoạt từ các xe thô sơ (xe đẩy tay) tại các điểm tập kết lên xe ép rác, vận chuyển đến địa điểm đổ rác ....................... 25 2.3.2.9. Công tác thu gom rác sinh hoạt từ thùng rác bên đường. ............... 25 2.3.2.10. Công tác vệ sinh thùng thu gom rác sinh hoạt .............................. 26 2.3.2.11. Công tác thu gom, vận chuyển phế thải xây dựng tại các điểm tập kết bằng xe tải về bãi đổ............................................................................. 26 2.3.2.12. Công tác xúc rác sinh hoạt tại các điểm tập kết rác tập trung bằng cơ giới ....................................................................................................... 27 2.3.2.13. Công tác xúc phế thải xây dựng tại các điểm tập kết rác tập trung bằng cơ giới ............................................................................................... 27 2.3.2.14. Công tác vớt rác trên mặt kênh, mương bằng cơ giới ................... 28 2.4. Quy trìnhcông tác xử lý rác tại các bãi chôn lấp rác .................................... 28 2.4.1. Công tác chôn lấp rác tại bãi chôn lấp rác ............................................ 28 2.4.2. Công tác xử lý phế thải xây dựng tại bãi chôn lấp ................................ 29 2.5. Quy hoạch Quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh Trà Vinh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 ...................................................................................... 30 2.5.1. Mục tiêu của quy hoạch ....................................................................... 30 2.5.2. Nội dung quy hoạch ............................................................................. 31 2.5.2.1. Quản lý và xử lý chất thải rắn sinh hoạt ......................................... 31 2.5.2.2. Quản lý, xử lý chất thải rắn công nghiệp ....................................... 37 2.5.2.3. Các dự án kêu gọi đầu tư ............................................................... 39 Nguồn: Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ............................................................. 42 2.6. Đánh giá hiện trạng các bãi rác trên địa bàn tỉnh Trà Vinh .......................... 42 -vii-
7. 2.6.1. Chất thải sinh hoạt ............................................................................... 42 2.6.2. Chất thải rắn y tế .................................................................................. 44 2.6.3. Chất thải rắn công nghiệp ..................................................................... 45 CHƯƠNG 3: NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN NHU CẦU XỬ LÝ RÁC THẢI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TRÀ VINH ............................................... 47 3.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất ........................................................................ 47 3.2. Các nhân tố đề xuất ảnh hưởng đến nhu cầu xử lý rác thải .......................... 48 3.2.1. Công tác thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải ................................... 48 3.2.1.1. Số lần rác được thu gom trong ngày .............................................. 48 3.2.1.2. Phương tiện thu gom rác ............................................................... 48 3.2.1.3. Vị trí bãi trung chuyển rác ............................................................. 48 3.2.1.4. Vị trí bãi rác .................................................................................. 49 3.2.1.5. Công nghệ xử lý rác thải ............................................................... 49 3.2.2. Ý thức của cộng đồng về rác thải ......................................................... 49 3.2.2.1. Xả rác bừa bãi tại nơi công cộng ................................................... 49 3.2.2.2. Rác thải gây mất mỹ quan đô thị ................................................... 49 3.2.2.3. Sử dụng sản phẩm có chất thải khó phân hủy ................................ 50 3.2.2.4. Không phân loại rác thải tại nguồn ................................................ 50 3.2.3. Rác thải tác động đến sức khỏe và môi trường ..................................... 50 3.2.3.1. Rác thải phát sinh khí thải gây hiệu ứng nhà kính (nóng lên toàn cầu) .. 50 3.2.3.2. Rác thải gây ô nhiễm nước mặt ..................................................... 51 3.2.3.3. Rác thải gây ô nhiễm nước dưới đất .............................................. 52 3.2.3.4. Rác thải có chứa thành phần chất thải nguy hại ............................. 52 3.2.3.5. Rác thải ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng ................................. 52 3.2.4. Tác động đến xã hội ............................................................................. 53 3.2.4.1. Gây xung đột trong xã hội ............................................................. 53 3.2.4.2. Tạo việc làm.................................................................................. 54 3.2.5. Lợi ích liên quan đến rác thải ............................................................... 54 3.2.5.1. Rác thải sử dụng để sản xuất năng lượng tái tạo ............................ 54 -viii-
8. 3.2.5.2. Thu hồi rác thải tái chế .................................................................. 54 3.2.5.3. Rác hữu cơ sử dụng để sản xuất phân hữu cơ ................................ 55 3.2.6. Chính sách pháp luật ............................................................................ 55 3.2.6.1. Công tác tuyên truyền về rác thải .................................................. 55 3.2.6.2. Quy định của pháp luật về xử lý rác thải ........................................ 55 3.2.6.3. Quy định trách nhiệm của tổ chức, cá nhân về rác thải .................. 55 3.2.6.4. Công tác xã hội hóa về xử lý rác thải ............................................. 56 3.2.6.5. Cơ chế quản lý về rác thải ............................................................. 56 3.2.6.6. Chi phí đầu tư xử lý rác thải .......................................................... 56 3.2.7. Xã hội – nhân khẩu học ........................................................................ 56 3.2.7.1. Tốc độ tăng dân số và đô thị hóa ................................................... 56 3.2.7.2. Quy mô hộ gia đình ....................................................................... 57 3.2.7.3. Cơ cấu tuổi .................................................................................... 58 3.2.7.4. Vai trò về giới ............................................................................... 58 3.3. Xây dựng thang đo và mã hóa dữ liệu ......................................................... 58 CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 62 4.1. Tổng quan về các đối tượng được khảo sát ................................................. 62 4.2. Đánh giá thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha ............................. 64 4.3. Đánh giá thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá EFA .......................... 68 CHƯƠNG 5: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ, XỬ LÝ RÁC THẢI TẠI TỈNH TRÀ VINH GIAI ĐOẠN 2015-2020 ........................................................ 78 5.1. Giải pháp cho Nhóm nhân tố tác động đến sức khỏe và môi trường ............ 78 5.2.Giải pháp cho Nhóm nhân tố chính sách pháp luật ....................................... 78 5.3. Giải pháp cho Nhóm nhân tố Ý thức của cộng đồng về rác thải .................. 80 5.4. Giải pháp cho Nhóm nhân tố Xã hội – nhân khẩu học ................................. 81 5.5. Giải pháp cho Nhóm nhân tố Lợi ích .......................................................... 82 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................. 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 88 -ix-
9. DANH SÁCHCÁC CHỮ VIẾT TẮT CCN :Cụm công nghiệp CTR : Chất thải rắn CTRCN : Chất thải rắn công nghiệp CTNH : Chất thải nguy hại EFA : Exploratory Factor Analysis HVS : Hợp vệ sinh KGT : Khoảng giá trị KCN : Khu công nghiệp SPSS :Statistical Package for the Social Sciences TB :Trung bình ODA : Official Development Assistant -x-
10. DANH SÁCH CÁC HÌNH Số hiệu bảng Tên bảng Trang Hình 1 Khung nghiên cứu 4 Hình 1.1 Dòng vật chất của quá trình phát sinh rác thải 8 Hình 1.2 Tháp nhu cầu của Maslow 11 Hình 1.3 Mở rộng kim tự tháp 13 Hình 1.4 Mô hình Herzberg 14 Hình 1.5 Quy trình thu gom, vận chuyển rác thải 21 Hình 3.1 Mô hình nghiên cứu đề xuất 47 -xi-