Luận văn Phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Nội dung tài liệu: Luận văn Phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN QUÝ THẮNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM Hà Nội, năm 2019
2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN QUÝ THẮNG PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm Mã số : 8.38.01.05 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. LÊ NGUYÊN THANH Hà Nội, năm 2019
3. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực và chính xác. Các dữ liệu, luận điểm được trích dẫn đầy đủ, đúng quy định và là kết quả nghiên cứu của tôi. Tác giả luận văn Nguyễn Quý Thắng
4. MỤC LỤC MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1 Chương 1: LÝ LUẬN VỀ PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ................................................................................ 5 1.1. Cơ sở của hoạt động phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ........................... 5 1.2. Đặc điểm của hoạt động phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của Hải quan trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh .................................. 19 1.3. Ý nghĩa của hoạt động phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. ................................ 27 Chương 2: THỰC TIỄN PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .............................................................................. 29 2.1. Phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy thông qua xây dựng, hoàn thiện hệ thống tổ chức lực lượng kiểm soát ma túy của Hải quan Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................... 29 2.2. Hoạt động phòng ngừa chung và phòng ngừa nghiệp vụ của cơ quan Hải quan đối với tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. ................................................................................................. 36 Chương 3: NHỮNG THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI VẬN CHUYỂN TRÁI PHÉP CHẤT MA TÚY CỦA CƠ QUAN HẢI QUAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ....... 57 3.1. Những thuận lợi và khó khăn, vướng mắc trong hoạt động phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh ....................................................................................... 57 3.2. Một số biện pháp phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. .............................. 66 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 76 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
5. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT BLHS : Bộ luật hình sự BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự LTCCQĐTHS : Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự QLNN : Quản lý nhà nước TP.HCM : Thành phố Hồ Chí Minh XC,NC : Xuất cảnh, nhập cảnh XHCN : Xã hội chủ nghĩa XK,NK : Xuất khẩu, nhập khẩu
6. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 2.1. Kết quả bắt giữ ma túy từ năm 2014 đến năm 2018 của Cục Hải quan TP.HCM. .......................................................................................................... 45 Bảng 2.2. Tỉ lệ các loại ma túy bị thu giữ qua địa bàn hoạt động hải quan TP.HCM .................................................................................................................... 46 Bảng 2.3. Tỉ lệ các vụ bắt giữ ma túy qua các địa bàn hoạt động hải quan TP.HCM .................................................................................................................... 48
7. MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tệ nạn ma túy là hiểm họa lớn cho toàn xã hội, gây tác hại cho sức khoẻ, làm suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia. Trong những năm gần đây nạn lạm dụng ma tuý có xu hướng gia tăng, các đối tượng phạm tội về ma tuý ngày càng có nhiều thủ đoạn hoạt động tinh vi, xảo quyệt, đặc biệt các hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép ma tuý qua biên giới và các hành vi khác liên quan đến ma tuý xảy ra trong địa bàn hoạt động hải quan đang diễn biến phức tạp, nghiêm trọng. TP.HCM không chỉ được coi là địa bàn tiêu thụ ma tuý mà còn là địa bàn sản xuất, mua bán và vận chuyển ma tuý đi các nước của các cá nhân, tổ chức buôn lậu ma tuý. Phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép ma tuý luôn được Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm, là nhiệm vụ của nhiều cơ quan hữu quan, trong đó Hải quan được xem là lực lượng nòng cốt ngăn chặn tội phạm ma tuý ngay tại biên giới, không để ma túy thâm nhập vào nội địa và đi ra nước ngoài. Đây là một cuộc đấu tranh thầm lặng, nhưng cực kỳ khó khăn, phức tạp, quyết liệt và lâu dài, đối tượng phạm tội ma tuý với những thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, chúng luôn lợi dụng những sơ hở trong chính sách xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, quá cảnh để vận chuyển ma túy qua đường hàng không, đường biển, bưu điện quốc tế và các địa bàn hoạt động hải quan khác, tránh sự kiểm tra, phát hiện của cơ quan Hải quan. Mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp phòng, chống, nhưng do tác động của nhiều yếu tố và tính phức tạp của loại tội phạm về ma túy nên hiệu quả phát hiện các hành vi vận chuyển ma tuý qua địa bàn hoạt động hải quan tại TP.HCM chưa cao. Vì vậy, việc phòng, chống tội vận chuyển trái phép ma tuý thuộc lĩnh vực hoạt động của hải quan trên địa bàn TP.HCM thực sự là một trong những yêu cầu hết sức cấp thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn. Xuất phát từ những lý do trên, học viên mạnh dạn chọn nghiên cứu đề tài: “Phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.” 1
8. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề tội phạm ma túy và phòng ngừa tội phạm vận chuyển, mua bán trái phép ma túy đã có nhiều sách báo, bài viết, công trình nghiên cứu của các cá nhân, tập thể, của các cơ quan chức năng như: “ Đấu tranh phòng, chống tội mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Đoàn Thị Ngọc Hà; “Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh: Tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng chống” của tác giả Đặng Thị Huệ, đề tài thạc sĩ luật học, năm 2011 và “ Các tội phạm về ma túy qua đường hàng không trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh: Tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả Vũ Đức Dũng, đề tài thạc sĩ luật học năm 2012, Học viện Khoa học xã hội. Các đề tài, công trình nghiên cứu, bài viết, tài liệu trên đã đề cập nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện về mặt lý luận về tội phạm ma tuý và đấu tranh phòng chống tội phạm ma tuý, nhưng chưa đề cập cụ thể đến công tác phòng chống tội vận chuyển trái phép ma tuý trên địa bàn TP.HCM của cơ quan Hải quan với tư cách là một chủ thể phòng ngừa đặc biệt - vừa là cơ quan QLNN trong lĩnh vực hải quan, vừa là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Việc nghiên cứu của đề tài nhằm làm rõ những vấn đề lý luận khoa học về phòng ngừa tình hình tội phạm ma túy nói chung và phòng ngừa tội vận chuyển ma tuý qua biên giới nói riêng; hệ thống chủ thể phòng ngừa; tìm hiểu thực trạng tội vận chuyển trái phép ma tuý và công tác phòng, chống trên địa bàn TP.HCM của lực lượng Hải quan; đưa ra một số đề xuất, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội vận chuyển ma tuý qua địa bàn hoạt động hải quan tại TP.HCM trong thời gian tới. Để đạt được mục đích trên, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài là: - Nghiên cứu làm rõ lý luận về phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma tuý của cơ quan Hải quan trên địa bàn TP.HCM. 2
9. - Nghiên cứu thực trạng phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma tuý của cơ quan Hải quan trên địa bàn TP.HCM. - Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma tuý của cơ quan Hải quan trên địa bàn TP.HCM. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu của đề tài là đặc điểm tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma tuý và hoạt động phòng ngừa tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan TP.HCM, với tư cách là một chủ thể đặc biệt. Phạm vi nghiên cứu: Vấn đề nghiên cứu thuộc phạm vi hoạt động phòng ngừa của Cục Hải quan thành phố Hồ Chí Minh đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy từ năm 2014 đến tháng 6 năm 2019. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Đề tài nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận và phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam về phòng, chống tệ nạn ma túy nói chung và tội phạm về ma túy nói riêng Quá trình nghiên cứu đề tài có sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể: phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kế, trực tiếp khảo sát, quan sát thực tế, trao đổi lấy ý kiến chuyên gia, so sánh thông qua các báo cáo tổng kết công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép ma tuý hàng năm của ngành Hải quan và của Cục Hải quan TP.HCM. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn Đề tài là tài liệu tổng kết thực tiễn, tình hình phát hiện, đấu tranh với tội vận chuyển trái phép chất ma tuý qua địa bàn hoạt động hải quan tại TP.HCM; nó bổ sung làm phong phú về mặt lý luận đối với công tác phòng ngừa với loại tội phạm này. Những kiến nghị, giải pháp của đề tài sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma tuý qua địa bàn hoạt động hải quan của Cục Hải quan TP.HCM. 3
10. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Lý luận về phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh Chương 2: Thực tiễn phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. Chương 3: Những thuận lợi, khó khăn và biện pháp phòng ngừa tình hình tội vận chuyển trái phép chất ma túy của cơ quan Hải quan trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh. 4