Luận văn Quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín

Nội dung tài liệu: Luận văn Quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ RỦI RO THẺ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÕN THƢƠNG TÍN Ngành: Quản trị kinh doanh NGUYỄN THỊ HẰNG Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ RỦI RO THẺ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÕN THƢƠNG TÍN Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8340101 Họ và tên học viên: Nguyễn Thị Hằng Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thu Thủy Hà Nội - 2020
3. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu nghiêm túc, độc lập của riêng tôi với sự tư vấn tận tình, cẩn thận của giảng viên hướng dẫn khoa học PGS.TS. Nguyễn Thu Thủy. Tất cả các nguồn tài liệu tham khảo đã được công bố đầy đủ. Nội dung của luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào. Hà Nội, ngày tháng năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Hằng
4. ii LỜI CẢM ƠN Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Nhân đây, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc lòng biết ơn chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Ngoại thương, Khoa Sau đại học của Trường cùng tập thể các thầy cô giáo, những người đã trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường. Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài. Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn. Xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày tháng năm 2020 TÁC GIẢ LUẬN VĂN Nguyễn Thị Hằng
5. iii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam ngày càng mở rộng và phát triển, hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, các ngân hàng thương mại nói chung và Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) nói riêng cần trang bị cho mình một hệ thống quản trị rủi ro thẻ tín dụng hoạt động hiệu quả để có thể phòng ngừa và xử lý những rủi ro có thể gặp phải trong quá trình hoạt động kinh doanh hàng ngày để đảm bảo cho hoạt động kinh doanh thẻ được diễn ra ổn định, liên tục và có hiệu quả. Bằng các phương pháp nghiên cứu khoa học như phân tích, tổng hợp lý thuyết, phương pháp tổng hợp kinh nghiệm, bài luận văn đã hệ thống hóa lý thuyết về quản lý rủi ro thẻ tín dụng mà các ngân hàng thương mại hiện nay đang áp dụng. Từ việc phân tích những rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng mà Sacombank đã gặp phải, thực tế các bước trong quy trình quản trị rủi ro thẻ tín dụng đang được triển khai, luận văn đã phân tích được những kết quả đạt được, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân. Cuối cùng, bài luận văn đề xuất một số giải pháp có ý nghĩa thực tiễn cho Sacombank, đồng thời tác giả đưa ra một số kiến nghị với Trung tâm thẻ Sacombank và Hiệp hội thẻ Việt Nam. Cuối cùng, trên cơ sở những giải pháp đề xuất các ngân hàng thương mại có thể tham khảo và áp dụng để tiếp tục hoàn thiện hơn nữa quy trình quản trị rủi ro thẻ tín dụng, nhằm giúp cho hệ thống ngân hàng hoạt động ổn định, bền vững, vươn tới các chuẩn mực ngân hàng trong khu vực và quốc tế.
6. iv DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỔ Bảng 2.1: Tình hình tài sản – nguồn vốn Sacombank giai đoạn 2017-2019 ...... 27 Bảng 2.2: Danh mục các dòng thẻ tín dụng tại Sacombank ................................ 30 Bảng 2.3: Tình hình kinh doanh thẻ tại Sacombank giai đoạn 2017-2019 ........ 36 Bảng 2.4: Tình hình kinh doanh thẻ tín dụng giai đoạn 2017-2019 .................. 37 Bảng 2.5: Tình hình nợ quá hạn thẻ tín dụng giai đoạn 2017-2019 ................... 38 Bảng 2.7: Kết quả khảo sát nguyên nhân gây ra rủi ro thẻ tín dụng từ NH ..... 45 Bảng 2.8: Kết quả khảo sát nguyên nhân khách quan gây ra rủi ro ................. 47 Bảng 2.9: Hệ thống ký hiệu xếp hạng tín dụng đối với khách hàng là cá nhân 54 Bảng 2.10: Minh họa về báo cáo nợ quá hạn theo chính sách cấp thẻ xuất ngày 20/05/2020 tại điểm giao dịch Sacombank – Chi nhánh Thủ Đô ........................ 55 Bảng 2.11: Bảng hạn mức cấp thẻ tín dụng Sacombank .................................... 56 Biểu đồ 1: So sánh lợi nhuận thẻ và dịch vụ thẻ tại Sacombank ........................ 36 Biểu đồ 2: So sánh số lƣợng thẻ tín dụng phát hành qua các năm ..................... 37 Sơ đồ 1: Các chủ thể tham gia thị trƣờng thẻ ........................................................ 9 Sơ đồ 2: Sơ đồ tổ chức của Sacombank ................................................................ 25
7. v DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Tiếng Việt ATM Máy rút tiền tự động (Automated teller machine) BIN Mã tổ chức phát hành thẻ (Bank Identification Number) CBKD Cán bộ kinh doanh ĐVCNT Đơn vị chấp nhận thẻ NH Ngân hàng NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại KH Khách hàng QTRR Quản trị rủi ro RRTD Rủi ro tín dụng SACOMBANK Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín TCPHT Tổ chức phát hành thẻ TCTQT Tổ chức thẻ quốc tế TCTTT Tổ chức thanh toán thẻ TDN Tổng dư nợ TSĐB Tài sản đảm bảo TDND Tín dụng nội địa TCTD Tổ chức tín dụng PIN Personnal Idetify Number, mã số cá nhân POS Point Of Sale, Điểm chấp nhận thanh toán thẻ XHTD Xếp hạng tín dụng
8. vi MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN ........................................... iii DANH MỤC BẢNG, HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỔ ............................................ iv DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................... v LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO THẺ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ................................................................................ 7 1.1. Tổng quan về thẻ tín dụng ngân hàng.................................................................. 7 1.1.1 Khái niệm và phân loại thẻ tín dụng ............................................................... 7 1.1.1.1 Khái niệm thẻ tín dụng .............................................................. 7 1.1.1.2 Phân loại thẻ tín dụng ............................................................... 8 1.1.2 Các chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng ............................... 9 1.2. Rủi ro thẻ tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại ................................................. 11 1.2.1 Khái niệm về rủi ro và rủi ro thẻ tín dụng ................................................... 11 1.2.2 Phân loại rủi ro trong kinh doanh dịch vụ thẻ ............................................. 12 1.2.3 Nguyên nhân phát sinh rủi ro thẻ tín dụng và hậu quả ................................ 14 1.2.3.1 Nguyên nhân phát sinh rủi ro thẻ tín dụng ............................. 14 1.2.3.2 Hậu quả của rủi ro thẻ tín dụng ............................................. 14 1.3. Quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại ngân hàng thƣơng mại ................................... 15 1.3.1 Khái niệm về quản lý rủi ro và quản lý rủi ro thẻ tín dụng........................... 15 1.3.2 Quy trình quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại ngân hàng thương mại ................ 15 1.3.2.1 Xây dựng chiến lược quản lý rủi ro thẻ tín dụng .................... 15 1.3.2.2 Nhận diện rủi ro thẻ tín dụng ................................................. 16 1.3.2.3 Đo lường rủi ro thẻ tín dụng .................................................. 17 1.3.2.4 Kiểm soát rủi ro thẻ tín dụng ................................................. 17 1.3.2.5 Xử lý rủi ro thẻ tín dụng ......................................................... 18 1.3.2.6 Giám sát và báo cáo .............................................................. 18
9. vii 1.3.3 Các tiêu chí đánh giá công tác quản lý thẻ tín dụng tại ngân hàng thương mại ................................................................................................................................ 18 1.3.3.1 Nợ quá hạn thẻ tín dụng ......................................................... 19 1.3.3.2 Nợ xấu thẻ tín dụng ................................................................ 19 1.3.3.3 Trích lập dự phòng rủi ro thẻ tín dụng .................................. 20 KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ................................................................................................ 21 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO THẺ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÕN THƢƠNG TÍN GIAI ĐOẠN 2017-2019.................................................................................................................. 22 2.1. Tổng quan về Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) ...................................................................................................................... 22 2.1.1. Giới thiệu về Sacombank ................................................................................ 22 2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................ 22 2.1.1.2. Tầm nhìn- Sứ mệnh- Giá trị cốt lõi ........................................ 24 2.1.1.3. Cơ cấu tổ chức ....................................................................... 25 2.1.1.4 Định hướng phát triển............................................................ 26 2.1.2. Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Sacombank giai đoạn 2017- 2019 .............................................................................................................................. 27 2.2. Tình hình hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng tại ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín giai đoạn 2017-2019 ................................................................................... 28 2.2.1 Giới thiệu sản phẩm và tính năng sản phẩm thẻ tín dụng của Sacombank 28 2.2.2 Quy trình cấp phát thẻ tín dụng của Sacombank ........................................... 32 2.2.3 Tình hình hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng tại Sacombank giai đoạn 2017-2019 .................................................................................................................... 35 2.3. Thực trạng quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại Sacombank giai đoạn 2017-2019 . 39 2.3.1. Nguyên nhân gây ra rủi ro trong hoạt động thẻ tín dụng ............................. 39 2.3.2. Thực trạng công tác quản lý rủi ro Thẻ tín dụng .......................................... 49 2.3.2.1 Xây dựng chiến lược Quản lý rủi ro Thẻ tín dụng .................. 49 2.3.2.2 Nhận diện rủi ro Thẻ tín dụng ................................................ 50
10. viii 2.4. Đánh giá chung về công tác quản lý rủi ro hoạt động thẻ tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) ........................................................ 58 2.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................. 58 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 59 KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ................................................................................................ 61 CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO THẺ TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÕN THƢƠNG TÍN GIAI ĐOẠN 2020-2025 ..................................................................................................... 62 3.1. Định hƣớng công tác quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng tín ................................................................................................ 62 3.1.1 Định hướng hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng tại Sacombank giai đoạn 2020-2025 .................................................................................................................... 62 3.1.2 Định hướng công tác quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại Sacombank giai đoạn 2020-2025 .................................................................................................................... 63 3.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý rủi ro thẻ tín dụng tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) ...................................................................................... 64 3.2.1 Tăng cường công tác đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ...... 64 3.2.2 Xây dựng chính sách quản lý rủi ro thẻ tín dụng trên toàn hệ thống dựa trên cơ chế kiểm tra, giám sát ............................................................................................ 65 3.2.3 Thường xuyên kiểm tra và hướng dẫn công tác thanh toán thẻ tại các Đơn vị chấp nhận thẻ. ......................................................................................................... 66 3.2.4 Xây dựng hệ thống chấm điểm và phân loại khách hàng ............................. 67 3.2.5 Cải thiện chất lượng công nghệ thông tin, an ninh phần mềm..................... 68 3.3. Kiến nghị ..................................................................................................................... 68 3.3.1 Trung tâm thẻ ngân hàng Sacombank ............................................................ 68 3.3.2. Hiệp hội các ngân hàng phát hành và thẻ Việt Nam .................................... 72 KẾT LUẬN .............................................................................................................. 73 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 75