Luận văn Rủi ro chính trị và biến động của giá trị tiền tệ tại một số quốc gia trên thế giới

Nội dung tài liệu: Luận văn Rủi ro chính trị và biến động của giá trị tiền tệ tại một số quốc gia trên thế giới

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ RỦI RO CHÍNH TRỊ VÀSỰ BIẾN ĐỘNG CỦA GIÁ TRỊ TIỀN TỆ TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI Ngành: Tài chính - Ngân hàng NGUYỄN THỊ THÙY LINH Hà Nội - 2020
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ RỦI RO CHÍNH TRỊ VÀSỰ BIẾN ĐỘNG CỦA GIÁ TRỊ TIỀN TỆ TẠI MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI Ngành: Tài chính - Ngân hàng Mã số: 83.40.201 Họ và tênhọc viên: Nguyễn Thị Thùy Linh Người hướng dẫn: TS.Kim Hương Trang Hà Nội - 2020
3. i LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành chương trình cao học và viết đề tài luận văn này tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý Thầy Cô Trường Đại học Ngoại Thương. Trước hết xin gửi lời chân thành cảm ơn tới các Thầy Cô Trường Đại học Ngoại Thương, đặc biệt là những thầy cô đã tham gia giảng dạy lớp đã tận tình chỉ dẫn trong suốt thời gian học tập tại Trường. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Kim Hương Trang đã dành thời gian hướng dẫn rất tận tình và có những góp ý vô cùng thiết thực cũng như hết sức tạo điều kiện giúp tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin cảm ơn các nhà khoa học trong Hội đồng đánh giá luận văn thạc sỹ đã có những nhận xét, góp ý xác đáng và quý giá giúp tôi hoàn thiện hơn công trình của mình. Nhân đây tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu đã tạo điều kiện để tôi được học tập và hoàn thành khóa học. Mặc dù đã rất cố gắng hoàn thiện luận văn, tuy nhiên do hạn chế về thời gian cũng như tài liệu tham khảo, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của các Thầy Cô và các bạn học viên để luận văn được hoàn thiện hơn nữa. Tôi xin chân thành cảm ơn!
4. ii LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi với sự giúp đỡ của Giáo viên hướng dẫn. Các số liệu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng. Các dữ liệu tôi tập hợp đảm bảo tính khách quan và trung thực. Các lập luận, phân tích, đánh giá và đề xuất được đưa ra trên quan điểm cá nhân sau khi nghiên cứu. Luận văn không sao chép, không trùng lặp với bất kỳ nghiên cứu khoa học nào đã công bố trước đó. Hà Nội, ngày tháng 7 năm 2020 Tác giả Nguyễn Thị Thùy Linh
5. iii MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................... i LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ ii DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU .......................................................................... vi DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ....................................................................................... viii TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................................................................... ix MỞ ĐẦU .......................................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................................. 1 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 1 3. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................................. 2 5. Đóng góp của đề tài .................................................................................................................... 3 6. Bố cục của luận văn .................................................................................................................... 3 Chương I. Cơ sở lý luận và tổng quan tình hình nghiên cứu ......................................... 5 1.1. Cơ sở lý luận về rủi ro chính trị ............................................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm .......................................................................................................................... 5 1.1.2. Phân loại rủi ro chính trị .................................................................................................... 7 1.1.2.1. Phân biệt rủi ro chính trị theo ảnh hưởng tiêu cực và trung lập ................... 7 1.1.2.2. Phân biệt rủi ro chính trị dưới góc độ vĩ mô và vi mô ................................. 9 1.1.2.3. Rủi ro chính trị theo ngành nghề lĩnh vực ................................................. 13 1.1.3. Quản trị rủi ro chính trị ................................................................................................... 14 1.1.3.1. Nhận dạng rủi ro chính trị ......................................................................... 14 1.1.3.2. Phân tích đánh giá rủi ro chính trị ............................................................. 14 1.1.3.2.1. Các phương pháp phi cấu trúc định tính ........................................................... 16 1.1.3.2.2. Các phương pháp cấu trúc định tính ................................................................. 17 1.1.3.2.3. Các phương pháp định lượng ............................................................................ 19 1.1.3.3. Ứng phó rủi ro chính trị ......................................................................... 20 1.1.3.3.1. Chấp nhận rủi ro ................................................................................................ 21 1.1.3.3.2. Giảm thiểu rủi ro ............................................................................................... 21 1.1.3.3.3. Chuyển giao ...................................................................................................... 22 1.1.3.3.4. Tránh rủi ro ....................................................................................................... 26 1.2. Cơ sở lý luận về giá trị tiền tệ ................................................................................................ 26
6. iv 1.2.1. Các khái niệm cơ bản ...................................................................................................... 26 1.2.1.1. Tiền tệ ...................................................................................................... 26 1.2.1.2. Tỷ giá hối đoái ......................................................................................... 27 1.2.1.2.1. Khái niệm .......................................................................................................... 27 1.2.1.2.2. Các nhân tố tác động đến tỷ giá ........................................................................ 28 1.2.1.2.3. Tỷ giá thực ........................................................................................................ 30 1.2.1.3. Lạm phát .................................................................................................. 31 1.2.2. Xác định giá trị tiền tệ ..................................................................................................... 32 1.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................................................ 34 1.3.1. Nghiên cứu ở nước ngoài ................................................................................................ 34 1.3.2. Nghiên cứu ở trong nước ................................................................................................ 35 Chương II. Phân tích ảnh hưởng của rủi ro chính trị đến giá trị tiền tệ ..................... 36 2.1. Lựa chọn và phân tích dữ liệu ................................................................................................ 36 2.1.1. Các sự kiện rủi ro chính trị .............................................................................................. 36 2.1.2. Dữ liệu tỷ giá ................................................................................................................... 37 2.1.3. Các quốc gia nghiên cứu ................................................................................................. 38 2.2. Phân tích sự kiện .................................................................................................................... 40 2.2.1. Sự kiện Brexit ở Anh ...................................................................................................... 41 2.2.1.1. Diễn biến .................................................................................................. 41 2.2.1.2. Phân tích .................................................................................................. 44 2.2.1.3. Các biện pháp ứng phó rủi ro và khắc phục thiệt hại ................................. 55 2.2.2. Hồng Kông – Biểu tình chống đạo luật dẫn độ ............................................................... 57 2.2.2.1. Diễn biến .................................................................................................. 57 2.2.2.2. Phân tích .................................................................................................. 59 2.2.2.3. Các biện pháp ứng phó rủi ro và khắc phục thiệt hại ................................. 69 2.2.3. Thái Lan – Chuyển giao quyền lực hoàng gia................................................................. 70 2.2.3.1. Diễn biến .................................................................................................. 70 2.2.3.2. Phân tích .................................................................................................. 71 2.2.3.3. Các biện pháp ứng phó rủi ro và khắc phục thiệt hại ................................. 76 2.3. Kết luận chương ..................................................................................................................... 77 Chương III. Giải pháp ổn định giá trị tiền tệ và phòng ngừa tổn thất do biến động tỷ giá của Việt Nam trước nguy cơ rủi ro chính trị trong và ngoài nước ........................ 79 3.1. Những rủi ro chính trị trong và ngoài nước của Việt Nam .................................................... 79
7. v 3.1.1.Trong nước ....................................................................................................................... 80 3.1.2. Ngoài nước ...................................................................................................................... 81 3.2. Ổn định môi trường chính trị - kinh tế - xã hội ...................................................................... 83 3.2.1.Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa .......................................................................................................................................... 83 3.2.2. Thực hiện chính sách tiền tệ thận trọng, hiệu quả; chính sách tài khóa chặt chẽ ............ 86 3.2.3. Thúc đẩy phát triển kinh tế, tăng cường hội nhập quốc tế .............................................. 87 3.2.4. Củng cố quốc phòng, an ninhquốc gia ............................................................................ 89 3.3. Các biện pháp điều hành nhằm ổn định giá trị tiền tệ ............................................................ 90 3.3.1. Điều hành chính sách tiền tệ: .......................................................................................... 91 3.3.2. Quản lý ngoại hối ............................................................................................................ 95 3.3.3. Thanh tra, giám sát .......................................................................................................... 97 3.3.4. Xây dựng pháp luật và tăng cường thực thi pháp luật ngân hàng ................................... 99 3.3.5. Hoạt động thông tin, truyền thông ................................................................................ 100 3.4. Các biện pháp phòng ngừa rủi ro cho doanh nghiệp Việt Nam trước những nguy cơ rủi ro chính trị tác động lên tỷ giá ......................................................................................................... 100 3.4.1. Sử dụng hợp đồng xuất nhập khẩu song hành ............................................................... 101 3.4.2. Sử dụng quỹ dự phòng rủi ro tỷ giá............................................................................... 101 3.4.3. Sử dụng hợp đồng kỳ hạn.............................................................................................. 102 3.4.4. Sử dụng hợp đồng hoán đổi .......................................................................................... 103 3.4.5. Sử dụng hợp đồng tương lai .......................................................................................... 104 3.4.6. Sử dụng hợp đồng quyền chọn ...................................................................................... 104 KẾT LUẬN .................................................................................................................. 106 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 107 PHỤ LỤC......................................................................................................................... x
8. vi DANH MỤC HÌNH VẼ, BẢNG BIỂU HÌNH VẼ Hình 1. Đồ thị biến động lạm phát theo CPI của Anh .. 44 Hình 2. Đồ thị biến động GBP/USD theo giờ khi có kết quả trưng cầu dân ý ......... 48 Hình 3. Đồ thị biến động tỷ giá GBP/USD và GBP/EUR đối với sự kiện kết quả trưng cầu dân ý ....................... 49 Hình 4. Đồ thị biến động tỷ giá GBP/USD và GBP/EUR đối với các sự kiện Boris Johnson, Theresa May ... 50 Hình 5. Biểu đồ chỉ số giá tiêu dùng của Anh và khu vực Châu Âu ........ 51 Hình 6. Đồ thị biến động tỷ giá GBP/USD và GBP/EUR đối với các sự kiện Tổng tuyển cử 2017, Dự thảo thỏa thuận Brexit của bà May .. ... 52 Hình 7. Đồ thị biến động tỷ giá đốiGBP/USD và GBP/EUR với các sự kiện Tổng tuyển cử 2019, Anh rời liên minh Châu Âu . .. 53 Hình 8. Chỉ số lạm phát theo nhóm hàng hóa dịch vụ có tỷ trọng nhập khẩu cao và thấp ... .. 54 Hình 9. Diễn biến tỷ giá USD/HKD năm 2019 .. ... 60 Hình 10. Đồ thị biến động tỷ giá HKD/USD, HKD/EUR, chỉ số HSI và AFE trong thời gian Biểu tình đầu tháng 7/2019 ................................................................................ 63 Hình 11. Đồ thị biến động tỷ giá HKD/USD, HKD/EUR, chỉ số HIS và AFE trong thời gian Biểu tình đầu tháng 8/2019 ............................................................................ 65 Hình 12. Lạm phát giá tiêu dùng của Hồng Kông ..... 67 Hình 13. Đồ thị biến động tỷ giá THB/USD, THB/EUR và chỉ số SET INDEX trong sự kiện chuyển giao quyền lực hoàng gia Thái Lan . .. ... 73 Hình 14. Đồ thị lạm phát của Thái Lan . 75 Hình 15. Đồ thị diễn biến tỷ giá VND/USD các năm gần đây .............. xiii Hình 16. Đồ thị diễn biến tỷ giá USD/VND năm 2018 . xv Hình 17. Đồ thị biến động tỷ giá VND/USD, VND/EUR, chỉ số VN-INDEX và EME trong sự kiện Chủ tịch nước 2018 . . xvii
9. vii BẢNG BIỂU Bảng 1. Phân biệt rủi ro chính trị dưới góc độ vĩ mô và vi mô . 9 Bảng 2. Cấu thành rủi ro chính trị vĩ mô ... 12 Bảng 3. Đặc điểm chế độ tỷ giá, trình độ phát triển của các quốc gia nghiên cứu. .. 39 Bảng 4. Biến động tỷ giá GBP/USD theo ngày từ 2015 đến 2019 ............................... 45 Bảng 5. Biến động tỷ giá GBP/USD theo ngày từ 2014 đến 2019 ............................... 45 Bảng 6. Các sự kiện ở Anh .. .. 46 Bảng 7. Biến động tỷ giá HKD/USD theo ngày từ 2015 đến 2019 ... ... 59 Bảng 8. Biến động tỷ giá HKD/USD theo ngày từ 2014 đến 2019 ...... 59 Bảng 9. Các sự kiện ở Hồng Kông .... 61 Bảng 10. Biến động tỷ giá THB/USD theo ngày từ 2014 đến 2019 ... .. 72 Bảng 11. Biến động tỷ giá THB/USD theo ngày từ 2014 đến 2019 ... .. 72 Bảng 12. Sự kiện ở Thái Lan ... .. 72 Bảng 13.Xếp hạng rủi ro chính trị (Political risk index – PRI) các nước thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương ... 79 Bảng 14. Biến động tỷ giá VND/USD theo ngày năm 2018 .... xiv Bảng 15. Biến động tỷ giá VND/USD theo ngày từ 2015 đến 2019 ... ............ xiv Bảng 16. Các sự kiện ở Việt Nam ......... xvi
10. viii DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT AFE Chỉ số dollar index tính trên nhóm nền kinh tế phát triển BoE Ngân hàng Anh BoT Ngân hàng Thái Lan CPI Chỉ số giá tiêu dùng CSTT Chính sách tiền tệ EC Ủy ban Châu Âu EME Chỉ số dollar index tính trên nhóm nền kinh tế mới nổi EU Liên minh Châu Âu Eurostat Cơ quan thống kê Châu Âu Fed Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ HKMA Cơ quan tiền tệ Hồng Kông IMF Quỹ tiền tệ thế giới MCP Ủy ban Chính sách tiền tệ NHNN Ngân hàng Nhà nước NHTW Ngân hàng trung ương NSNN Ngân sách nhà nước SMEs Các doanh nghiệp nhỏ và vừa TCTD Tổ chức tín dụng