Luận văn Thực trạng thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam và giải pháp

Nội dung tài liệu: Luận văn Thực trạng thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam và giải pháp

1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ THỰC TRẠNG THU HÚT FDI VÀO LĨNH VỰC DỊCH VỤ BÁN LẺ TẠI VIỆT NAM VÀ GIẢI PHÁP Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại PHẠM THỊ THANH HOA HÀ NỘI - 2018
2. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG LUẬN VĂN THẠC SĨ THỰC TRẠNG THU HÚT FDI VÀO LĨNH VỰC DỊCH VỤ BÁN LẺ TẠI VIỆT NAM VÀ GIẢI PHÁP Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại Mã số: 8340121 HỌ TÊN HỌC VIÊN: PHẠM THỊ THANH HOA NGƯỜI HƯỚNG DẪN: PGS.TS. VŨ THỊ KIM OANH HÀ NỘI - 2018
3. MỤC LỤC CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ FDI VÀ THU HÚT FDI VÀO LĨNH VỰC DỊCH VỤ BÁN LẺ .................................................................................................... 5 1.1. Một số vấn đề cơ bản của FDI .................................................................... 5 1.1.1. Khái niệm FDI ............................................................................................... 5 1.1.2. Đặc điểm FDI ................................................................................................. 6 1.1.3. Các hình thức FDI .......................................................................................... 7 1.2. Vai trò và đặc điểm của FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ ........................ 9 1.2.1. Khái quát về lĩnh vực dịch vụ bán lẻ ............................................................. 9 1.2.2. Vai trò của FDI trong sự phát triển của lĩnh vực dịch vụ bán lẻ .................. 12 1.2.3. Đặc trưng của FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ ........................................... 14 1.3. Nhân tố ảnh hưởng đến việc thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ . 15 1.3.1. Khung chính sách ......................................................................................... 15 1.3.2. Các yếu tố kinh tế ......................................................................................... 18 1.3.3. Các nhân tố tạo thuận lợi cho kinh doanh .................................................... 20 1.4. Các tiêu chí đánh giá thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ ............. 22 1.4.1. Quy mô vốn đăng ký .................................................................................... 22 1.4.2. Cơ cấu FDI ................................................................................................... 23 1.4.3. Đối tác đầu tư ............................................................................................... 24 1.5. Kinh nghiệm thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ của một số nước24 1.5.1. Thái Lan ....................................................................................................... 24 1.5.2. Trung Quốc .................................................................................................. 26 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THU HÚT FDI VÀO LĨNH VỰC DỊCH VỤ BÁN LẺ TẠI VIỆT NAM ....................................................................................... 30
4. 2.1. Thực trạng lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam .................................... 30 2.1.1. Tình hình phát triển lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam từ 2007 – 2017 . 30 2.1.2. Sức hấp dẫn của lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam đối với hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài .............................................................................................. 39 2.2. Thực trạng FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam qua các năm 2007 – 2017 ............................................................................................................... 41 2.2.1. Cơ sở pháp lý chủ yếu của FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam . 41 2.2.2. Quy mô FDI trong lĩnh vực phân phối bán lẻ .............................................. 49 2.2.3. Cơ cấu FDI xét theo đối tác đầu tư ............................................................. 51 2.2.4. Cơ cấu FDI xét theo hình thức kinh doanh ................................................. 53 2.2.5. Một số dự án FDI tiêu biểu .......................................................................... 55 2.3. Đánh giá thực trạng thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam qua các năm 20107 – 2017 ............................................................................. 58 2.3.1. Thuận lợi và khó khăn.................................................................................. 58 2.3.2. Kết quả đạt được .......................................................................................... 63 2.3.3. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................................. 67 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP ĐỐI VỚI THU HÚT FDI VÀO LĨNH VỰC DỊCH VỤ BÁN LẺ TẠI VIỆT NAM ................................................................................ 71 3.1. Xu hướng phát triển lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam .................... 71 3.1.1. Hình thức cửa hàng bán hàng trực tiếp sẽ phát triển mạnh cùng với hình thức thanh toán đa dạng ............................................................................................ 71 3.1.2. Các nhà bán lẻ sẽ tiếp tục đầu tư vào Omnichannel (đa kênh) .................... 72 3.1.3. Các cửa hàng nhỏ chuyên biệt từng ngành hàng sẽ được ưa chuộng hơn ... 73 3.1.4. Các cửa hàng nhỏ chuyên biệt từng ngành hàng sẽ được ưa chuộng hơn ... 74 3.2. Cơ hội và thách thức thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ tại Việt Nam .. 74
5. 3.2.1. Cơ hội ........................................................................................................... 74 3.2.2. Thách thức .................................................................................................... 76 3.3. Một số giải pháp chủ yếu đối với thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam ......................................................................................................... 77 3.3.1. Giải pháp về phía nhà nước ......................................................................... 78 3.3.2. Giải pháp về phía doanh nghiệp ................................................................... 80
6. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sỹ này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Luận văn là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về lời cam đoan này Học viên Phạm Thị Thanh Hoa
7. LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn này, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc và chân thành nhất tới giáo viên hướng dẫn cô giáo PGS,TS. Vũ Thị Kim Oanh đã chỉ bảo em trong suốt thời gian hoàn thành luận văn. Nhờ sự chỉ bảo nhiệt tình và tận tâm của cô, em không những có thể hoàn thành luận văn mà còn có thể hoàn thiện thêm về hiểu biết của mình trong lĩnh vực đầu tư. Em xin chân thành cảm ơn! Học viên Phạm Thị Thanh Hoa
8. DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU Bảng 1. Doanh thu bán lẻ qua các năm 2007 – 2017 ................................................ 34 Bảng 2. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ qua các năm 2007 – 2017 .............. 36 Bảng 3. Hệ thống bán lẻ tại Việt Nam qua các năm 2007 – 2017 ............................ 38 Biểu đồ 2. Doanh thu bán lẻ qua các năm 2007 - 2017 ............................................ 35 Biểu đồ 3. Doanh thu bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá thực tế phân theo ngành kinh doanh năm 2017 ................................................................. 37 Biểu đồ 4. Hệ thống bán lẻ tại Việt Nam qua các năm 2007 – 2017 ........................ 38 Biểu đồ 5. Tổng vốn đăng ký mới, tăng thêm giai đoạn 2014 – 2017 ...................... 50 Biểu đồ 6. Thị phần FDI qua các hình thức bản lẻ năm 2017 .................................. 55
9. 1 LỜI MỞ ĐẦU 1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI Nguồn vốn FDI có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Từ một nền kinh tế còn non yếu sau chiến tranh, bị cấm vận, với nguồn nhân lực chất lượng thấp, cơ sở hạ tầng hầu như đã bị tàn phá hết trong chiến tranh, lương thực và hàng tiêu dùng hàng ngày phải thực hiện theo chế độ cấp phát và phân phối... đến này, với sự đóng góp trực tiếp và gián tiếp của nguồn vốn FDI sự yếu kém đó hầu như đã được khắc phục hoàn toàn, và nền kinh tế với chất lượng cao về công nghệ, kinh nghiệm quản lý đang đòi hỏi được tiếp tục hoàn thiện, và phát triển tốt hơn trong thời gian tới. Nguồn vốn này đã giúp Việt Nam chuyển đổi được nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông nghiệp sang hướng CNH - HĐH với năng lực sản xuất cao hơn, tạo ra được nhiều ngành nghề và sản phẩm công nghiệp mới, nhiều khu công nghiệp qui mô lớn, hiện đại ra đời, tạo ra công ăn việc làm trực tiếp và gián tiếp cho hàng triệu lao động; đóng góp cho ngân sách nhà nước tăng đều qua các năm. Nguồn vốn này cũng đã giúp Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu và đẩy nhanh quá trình hội nhập sâu rộng vào kinh tế thế giới, tăng cường vị thế, tạo dựng hình ảnh một Việt Nam năng động, phát triển, và công lý trước cộng đồng thế giới... FDI còn có tác động gián tiếp kéo theo sự phát triển của nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Đến nay đã có nhiều doanh nghiệp Việt Nam với hàng hóa và dịch vụ có giá trị được thị trường khu vực và thế giới biết đến và tin dùng. Tuy nhiên, đến bây giờ, mỗi chúng ta đều không thể quên được việc xả thải ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường của dự án thép Formosa, hay việc xin ý kiến trung ương về thu hồi dự án thép Guang Lian (Khu kinh tế Dung Quất) sau 10 năm ngày cấp phép đầu tư của tỉnh Quảng Ngãi... Đó là những minh chứng cụ thể nhất trong thất bại của việc thu hút và quản lí vốn FDI. Sau 30 năm thu hút vốn FDI (1987- 2017), Việt Nam được coi là một điểm sáng thu hút vốn FDI. Và việc nhìn lại thành công và thất bại để xác định các bước
10. 2 đi tiếp đối với FDI trong giai đoạn tới là cần thiết, bởi đất nước đang đứng trước những thuận lợi, thách thức mới, đòi hỏi phải có những điều chỉnh nhất định về quản trị đối với hoạt động thu hút và sử dụng FDI để phát triển một nền kinh tế mạnh, tự cường trong hội nhập kinh tế quốc tế. Để làm tốt điều đó thì chúng ta cần phải tập trung vào từng lĩnh vực kinh tế đưa ra những chiến lược kinh tế khác nhau, phù hợp với từng vùng, từng giai đoạn. Và lĩnh vực dịch vụ bán lẻ được coi là huyết mạch của nền kinh tế bởi nó là khâu quan trọng liên quan đến cả sản xuất và tiêu dùng. Doanh nghiệp có thể đưa sản phẩm của mình đến tay người tiêu dùng hay không, một sản phẩm có thể đáp ứng tốt được yêu cầu của người sử dụng, đứng vững trên thị trường hay không, người bản lẻ giữ vai trò thiết yếu trong mắt xích ấy. Dưới tác động của nguồn vốn FDI, lĩnh vực dịch vụ bản lẻ tại Việt Nam đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Nền kinh tế thay đổi, môi trường, xã hội thay đổi, và bản thân các doanh nghiệp bán lẻ trong và ngoài nước cũng đang có những bước chuyển mình lớn để bắt kịp với xu hướng phát triển của thế giới. Vậy lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam làm thế nào để đối mặt với vấn đề thu hút FDI? Trước câu hỏi này, tôi chọn đề tài “Thực trạng thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bán lẻ tại Việt Nam và giải pháp” là đề tài luận văn. 2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU Luận văn tập trung nghiên cứu thu hút FDI vào lĩnh vực dịch vụ bản lẻ tại Việt Nam trong giai đoạn 2007 – 2017 và đưa ra giải pháp đối với thu hút dòng vốn FDI trong giai đoạn 2017 – 2022. 3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Khi thực hiện bài luận văn này, tôi xác địch mục tiêu của mình là đề xuất một số giải pháp chủ yếu đối với thu hút FDI đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ bản lẻ trong thời gian 2017 – 2022. 4. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU Để hoàn thành được mục tiêu nêu trên, bài luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau: